Musa Kâzım GÜLÇÜR
6 / 4 / 2021
İçindekiler
The Virtues of the Month of Ramadan (Abstract) 1
Ramazan Ayının Faziletleri 4
Orucun Sağlık Açısından Faydaları 6
Efendimiz’in (sas) Fem-i Mübâreklerinden Ramazan Ayının Faziletleri 8
Ramazan Ayının Saygınlığına Uygun Olmayan Davranışlardan Uzak Durma 16
Kadir Gecesi 17
Kadir Gecesini Ramazan Ayının Son On Günündeki Tekli Gecelerde Arama 19
Sonuç 22
apaçık delilleri olarak Kur’ân o ayda indirilmiştir.” (Bakara, 2/185)
❖
أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بِـــــــــــــــــــــــــــــــــسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
والحمد لله رب العالمين، والعاقبة للمتقين، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مَنْ مِنْهُ انْشَقَّتِ الأَسْرَارُ، وَانْفَلَقَتِ الأَنْوَارُ، وَفِيْهِ ارْتَقَتِ الحَقَائِقُ، وَتَنَزَّلَتْ عُلُومُ آدَمَ فَأعْجَزَ الخَلائِقِ، وَلَهُ تَضَآءَلَتِ الفُهُومُ فلَمْ يُدْرِكْهُ مِنَّا سَابِقٌ ولا لاحِقٌ، فرِيَاضُ المَلَكُوتِ بِزَهْرِ جَمَـالِهِ مُونِقَة، وَحِيَاضُ الجَبَروْتِ بِفَيْضِ أَنْوَارِه مُتَدَفِقَة، وَلا شَيء إلا وَهُوَ بِهِ مَنُوطٌ، إذْ لَوْلا الوَاسِطَةُ لَذَهَبَ المَوْسُوطُ، صَلَوةً تَلِيقُ بِكَ مِنْكَ إِلَيْهِ كَمَا هُوَ أَهْلُهُ
اَللَّهُمَّ إنَّهُ سِرُّكَ الجامِعُ الدَّالُ عَلَيْكَ، وَحِجابُكَ الأَعْظَمُ القَآئِمُ لَكَ بَيْنَ يَدَيْكَ، اَلّلهُمَّ أَلحِقْني بِنَسَبِهِ، وَحَقِّقْني بِحَسَبِهِ، وَعَرِّفني إيَّاهُ مَعْرِفَةً أَسْلَمُ بِهَا مِنْ مَوَارِدِ الجَهلِ، وَأَكْرَعُ بِهَا مِنْ مَوَارِدِ الفَضْلِ، وَاحْمِلْني عَلَى سَبيلِهِ إلى حضرتِكَ حَمْلاً مَحْفُوفَاً بنُصْرَتِكَ، وَاقْذِفْ بي عَلَى البَاطِلِ فَأَدْمَغَهُ، وَزُجَّ بِي فيِ بِحارِ الأَحَدِيَّةِ، وَانْشُلْني مِنْ أَوْحَالِ التَّوْحِيدِ، وَأَغْرِقْني فيِ عَيْنِ بَحْرِ الوَحْدَةِ، حَتَّى لاَ أرَى وَلا أسْمَعَ وَلا أَجِدَ وَلاَ أُحِسَّ إِلاَّ بِهَا
وَاجْعَلِ الحِجَابَ الأعْظَمَ حَيَاةَ رُوحِي، ورُوحَهُ سِرَّ حَقِيقَتي، وَحَقيقَتَهُ جَامِعَ عَوَالمي بِتَحقيقِ الحَقِّ الأوَّلِ، يَاأَوَّلُ يَاآخِرُ يَاظَاهِرُ يَاباطِنُ، اِسْمَعْ نِدَآئي بِمَا سَمِعْتَ بِهِ نِدآءَ عَبْدِكَ زَكَرِيَّا، وَانْصُرْني بِكَ لَكَ، وَأَيِّدْني بِكَ لَكَ، وَاجْمَعْ بَيْنِي وَبَيْنَكَ، وَحُلْ بَينيْ وَبَيْنَ غَيْرِكَ، {اَللَّه اَللَّه اَللَّه}
(إنَّ الذي فَرَضَ عَلَيْكَ القُرآنَ لَرادُّكَ إلَى مَعَادٍ)
(رَبَّنا آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً وَهَيِّئْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا رَشَداً)
رَبِّ يَسِّرْ وَلاَ تُعَسِّرْ، رَبِّ تَمِّمْ بِالْخَيْرِ، وَبِهِ الْعَوْنُ
❖
The Virtues of the Month of Ramadan (Abstract)
I seek refuge in Allah from Satan the accursed. In the name of Allah, Most Gracious, Most Merciful.
All perfect praise be to Allah, Lord of the worlds, and the consequence is for the righteous. O Allah shower Your blessings upon him from whom burst open the secrets from whom stream forth the lights, and in whom rise the realities, and upon whom descended the sciences of Adam, by which all creatures are made powerless, and blessings upon him before whom all understanding is diminished.
None of us totally comprehend him, whether in the past or the future. The gardens of the spiritual kingdom blossom ornately with the resplendence of his beauty, and the reservoirs of the World of Dominion overflow with the outpouring of his light.
There is nothing that is not connected to him because if there were no intercessor, everything to be interceded for would vanish, as it is said. So, bless him with a prayer that is worthy of You, from You, as befits his stature.
O Allah indeed he is the all-encompassing secret that leads through You to You, and he is Your Supreme Veil raised before You, between Your Hands.
O Allah include me among his descendants and confirm me through his account and let me know him with a deep knowledge that keeps me safe from the wells of ignorance so that I might drink to fullness from the wells of excellence.
Carry me on his path to Your Presence encompassed by Your Victory, and strike through me at the false so that I may destroy it. Plunge me into the seas of Oneness, pull me out of the morass of metaphorical Unity, and drown me in the Essence of the Ocean of Unity until I neither see, nor hear, nor find, nor sense, except through It.
O Allah make the Supreme Veil the life of my spirit and his soul the secret of my reality and his reality the conflux of my worlds through the realization of the First Truth.
O First! O Last! O Manifest! O, Most Hidden! Hear my call as You heard the call of your servant Zechariah and grant me the victory through You for You and support me through You for You and join me to You and come between myself and anything other than You.
Allah! Allah! Allah!
“Verily, He Who has given you (O Muhammad pbuh) the Qur’an (i.e., ordered you to act on its laws and to preach it to others) will surely bring you back to the ma’ad (place of return, either to Makkah or to Paradise, etc.). (The Qur’an, The Narrations, 28/85)
“Our Lord! Bestow on us mercy from Yourself and facilitate for us our affair in the right way!” (The Qur’an, The Cave, 18/10)
The blessed Ramadan Kareem month is casting its magnanimous shadow upon us. Glory be to Allah who sent Ramadan as a mercy to mankind. It is a purification of our soul, our heart, and our mind with the sincerest devotion and love to Allah (SWT).
The first part of Ramadan is mercy and the middle of it is forgiveness and the end of it is the salvation from the fire. The month whose name is mentioned in the Qur’an and whose importance and value are explained in detail is the month of Ramadan. The month of Ramadan is a magnificent spiritual table where patience and prayers become more visible, the mercy and forgiveness of Allah (SWT) are given abundantly.
The Qur’an was revealed in this month, and the Night of Glory, which is better than a thousand months, is kept hidden in this month. The tarawih prayers that will be performed by believing and hoping for the reward of Allah Almighty are also reserved for this month. In this month, reading and contemplating the Qur’an, the evening meal (iftaree) and meal consumed early in the mornings (suhoor) prepared with a spiritual taste gains more importance.
The word “Ramadan” is derived from the Arabic word “ramad”. The word “Ramad” has two meanings:
First, “the heat caused by the heating of the stones by the sun rays.”
Second, “the rain that comes before spring, lowering the heat of the earth and cleansing it of dust.”
Just as the heat evaporates the water and the rain washes and cleans the earth and soothes its heat, the month of Ramadan washes and cleanses the sins of the believers, decreases, evaporates, and destroys the fervour produced by the anger, hatred, envy, and jealousy in their hearts. The fasting in this month cleanses and shines the spiritual world of human which is polluted, darkened, and faded by the endless desires of person with the mercy, blessings, and forgiveness of Allah (SWT).
The month of Ramadan is the sultan of the whole twelve months. Because the Quran was sent down to human-beings in this month. People attained the light of guidance from the darkness of ignorance with the Quran which was sent down in this month. The light of Allah Almighty always shines. Nothing can cover the pre-eternal and post-eternal light of Allah (SWT).
However, worldly struggles, hustle and bustle in modern life prevent the reflection of this eternal light on human souls. Fasting is the strongest reason that eliminates these obstacles. During the day of Ramadan, hands, feet, tongue, and mind try to attain Allah’s (SWT) consent by fasting, and in the nights, the souls that are cleansed because of prayers and tarawih times are enlightened by the light of Allah (SWT).
One of the main causes of conflicts and quarrels between people is incommensurate desires. Fasting is the most important means of restraining these passions and balancing the basic powers of the mind, anger, and passions in human beings. Refusing to lie and ugly words, not approaching slander and gossip, avoiding lust-provoking elements, and attaining a mature morality can only be possible with fasting.
Fasting makes people’s feelings and thoughts clearer. It makes a person more compassionate towards other beings. A fasting person understands more easily what hunger means and the great suffering of other people suffering from hunger and misery. Fasting is worship that is done solely for Allah (SWT), without the feeling of showing off and interest. Due to this feature, fasting is a worship that makes people more spiritual and increases one’s empathy towards people who have difficulties.
Ramadan is a worldview that is not only the days when we prevent the desires of our ego but also a month in which empathy reaches its peak through remembering the poor, the needy, the orphans.
❖
Ramazan Ayının Faziletleri
Kovulmuş şeytandan Allah’a sığınırım, Rahmân ve Rahîm Allah’ın adıyla! Güzel sonuç müttakiler içindir.
Ey Rabbim! Bütün sırların kendisinden zuhur ettiği, bütün nurların kendisinden saçıldığı, bütün hakikatlerin kendisinde toplandığı, Âdemoğlunun tüm ilimlerinin kendisine indirilip mahlukatın âciz bırakıldığı, geçmişte ve gelecekte idraklerin kendisini hakkıyla anlamakta kısır kaldığı, melekût bahçelerinin O’nun cemâlinin aydınlığı ile şenlendiği, Ceberut havuzlarının O’nun nurlarının feyzi ile taştığı, her şeyin O’na bağlı olduğu, aracı olmasaydı mevcudiyeti aracıya bağlı olanın yok olacağı Zat’a, Senin şanına lâyık, O’nun da ehli olduğu bir şekilde salât et.
Ey Rabbim! Muhakkak O, Sana delâlet eden en câmi sırrındır. Senin katında, senin için duran en büyük perdendir. Ey Rabbim bizi, O’nun nesebine dâhil eyle ve O’nun şerefinin hakikatine vâkıf eyle. Bize O’nu öyle bildir ki, o bilgi ile cehalet yollarından selâmette olalım. Erdem kaynaklarından vasıtasız olarak susuzluğumuzu giderelim. Onun yolunda sana kulluk etmeyi bize ihsan et. Bizi, üzerine göndererek batılı yok et. Ehadiyet denizlerinde yüzdür. Tevhid konusunda bulanıklıklardan süratle çıkar ve vahdet denizi gerçeğine daldır. Böylece yalnız vahdet ile görelim, duyalım, bulalım ve idrak edelim.
En büyük perdeyi (Resülullah’ı) ruhumuzun hayatı, O’nun ruhunu hakikatimizin sırrı ve O’nun hakikatini Hakku’l-Evvel hakkı için, âlemlerimizi kuşatıcı kıl. Ey Evvel! Ey Âhir! Ey Zâhir! Ey Bâtın! Kulun Zekeriya’nın duasını kabul ettiğin gibi bizlerin de dualarını kabul et. Rızanı kazanacağımız şekilde bizlere yardım et. Rızanı netice verecek şekilde bizleri destekle. Bizi seninle beraber kıl ve senden gayrısı ile aramızı ayır. Allah! Allah! Allah!
“Kur’ân’ı (okumayı, tebliğ etmeyi, muhtevasıyla amel etmeyi ve insanlara iletmeyi) sana farz kılan, seni elbet bir sonuca (yani dünyada senin hükmedeceğin özgür bir vatana Mekke’ye, Ahirette de hiçbir beşere nasip olmayan muazzam, mükemmel ve nihaî bir mutluluk yurduna) vardıracaktır!” (Kasas, 28/85)
“Ey Rabbimiz, bizlere katından bir rahmet (mağfiret, rızık ve düşmandan emin olmak vb.) ihsan eyle ve içinde bulunduğumuz şu durumdan bize bir çıkış yolu göster.” (Kehf, 18/10)
Cenâb-ı Allah Teâlâ ve Tekaddes Hazretlerinin büyük lütfu ile Ramazan-ı şerîfin özlenen gölgesi, bütün serinliği ve güzelliği ile yeniden üzerimizdedir. Rabbimize sonsuz hamd ve şükürler olsun. Ramazan-ı şerif; oruç, sabır, sevap ve Kur’ân ayı olarak gönüllerimizde en mutena yerini almış durumdadır.
Ramazan ayı, inananlara, hayatlarını bir disiplin altına alma imkanı bahşeden, yeni ve temiz bir sayfa açma, daha yararlı ve iyi bir insan olma fırsatını cömertçe sunan, yoğunlaştırılmış ruhsal bir eğitim dönemidir. Bu değişim süreci, tamamen Allah rızası ve sevgisi için bu ayda tutulan oruçlar ve ibadetlerle gerçekleştirilir.
Yıl boyunca, bireyler manevi anlamda birçok iniş ve çıkışlar, başarı ve başarısızlıklar yaşamışlardır. Uzun bir yolculuğa çıkmış gezginler olarak, benlikten ya da insî ve cinnî şeytanlardan kaynaklanan çeşitli ağrılara maruz kalmış ve oldukça da yorulmuşlardır. İşte Ramazan-ı şerif, geride kalan yıldaki tüm zorlukların biiznillâh üstesinden gelinebilmesi, hayat yolculuğunun biriktirdiği tozların silinmesi, ruhsal enerjinin yeniden ikmali, böylece taze bir dinamizm ile yolculuğun sürdürülebilmesi fırsatını sunar. Ramazan-ı Kerîm, tutulan oruçlar ve ifa edilen ibadetlerle, sabrın ve kararlılığın tekrar keskinleştirildiği bir dönem, insan ruhunun yeniden aydınlanma yaşadığı bir aydır.
Ramazan-ı Kerîm, her yıl birçok hediye ile gelen cömert bir misafirimiz, maddî ve manevi dayanışmanın zirve yaptığı bir aydır. Efendimiz (sas), bu çok özel aya ulaşmak için, iki ay öncesinden, şöyle dua ederdi:
(اللهم بارك لنا في رجب وشعبان وبلغنا رمضان)
“Allâhım! Recep ve Şaban aylarını hakkımızda mübarek eyle, bizleri Ramazan ayına ulaştır.”[1]
Ramazan-ı Kerîm, İslâm’ın beş temel esasından, dördüncü sırada zikredilen çok büyük faziletlerin kaynağı olan bir aydır.
Ramazan ayının faziletleri ile ilgili bazı temel özelliklere kısaca şu şekilde işaret edebiliriz:
“1. Kur’ân-ı Kerîm, dünya semasına ilk defa bu ayda indirilmiştir.
2. Kadir Gecesi her yıl sadece Ramazan ayında yer alır.
3. İçten bir niyetle tutulan Ramazan orucu ve ifa edilen ibadetler, bir önceki yılda işlenmiş günahların silinmesine vesiledir.
4. Bu ayda Cennet kapıları sonuna kadar açılırken, Cehennem kapıları da sıkıca kapatılır, azgın şeytanlar zincire vurulur.
5. Ramazan ayında tutulan oruç ve sonrasındaki Şevval ayındaki altı günlük oruç ile, bütün bir yıl oruç tutmuş gibi olunur.”
Bilindiği üzere oruç, farz bir ibadet ve insan ile Rabbi arasında özel bir antlaşmadır. Allah (cc), diğer amellerden daha farklı olarak, orucun karşılığını doğrudan kendisi teminat altına almaktadır. Ebu Hüreyre’den (ra) rivayetle Efendimiz (sas), Cenâb-ı Allah Teâlâ ve Tekaddes Hazretlerinin şöyle buyurduğunu beyan etmektedir:
عَنْ أَبِي صَالِحٍ الزَّيَّاتِ، أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ اللَّهُ كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلاَّ الصِّيَامَ، فَإِنَّهُ لِي، وَأَنَا أَجْزِي بِهِ
“İnsanın her ameli kendisi içindir. Oruç ise bunun dışındadır. Oruç, benim içindir. Mükafatını da ben vereceğim.”[2]
Şimdi bu yazımızda, birkaç istisnası dışında, daha önceki “Ramazan-ı Kerîm (Evveli Rahmet, Ortası Mağfiret, Sonu Ateşten Kurtuluş)” başlıklı yazıda yer almayan, Efendimiz’in (sas) Ramazan-ı şerîfe ait tanımlamalarını yansıtmaya çalışacağız.
Ancak bu hadîs-i şerîflere geçmeden önce, konunun ayrıntı ve inceliklerini tıp otoritelerine bırakarak, Ramazan orucunun bilhassa insan sağlığı açısından bazı faydalarına kısaca temas etmek istiyoruz.
❖
apaçık delilleri olarak Kur’ân o ayda indirilmiştir.” (Bakara, 2/185)
Orucun Sağlık Açısından Faydaları
1. Sindirim Sistemini Dinlendirmesi
Ramazan ayı, vücuda bir yıl boyunca alınan gıdaların, kimyasal tepkimeleri sürecinden sorumlu olan sindirim sistemi için dinlenme dönemidir. Aslında bu dinlenme sürecinden sadece sindirim sistemi değil, enerji sağlamak için yenilen gıdaları, vücudun kullanabileceği besin maddelerine, örneğin nişastayı şekere çeviren, kan pıhtılaştırıcı faktörleri düzenleyen, sindirim enzimlerini, proteinleri ve bu arada yağların hazmı için safrayı üreten, insan metabolizmasının ana fabrikası hükmündeki karaciğerler de istifade etmiş olmaktadır. Efendimiz (sas) şu hadîs-i şerîfi ile, sindirim sisteminin oldukça ağır bir vazife yüklenmiş olduğuna işaret etmektedir:
(مَا مَلأَ آدَمِيٌّ وِعَاءً شَرًّا مِنْ بَطْنٍ)
“İnsan, midesinden daha kötü bir kap doldurmamıştır.”[3]
2. Orta Derecede Kilo Kaybı Meydana Gelmesi
Oruç esnasında, şeker tüketiminin azalması ile kan dolaşımındaki şeker seviyesi azalır. Bu durum, vücudun metabolizması için gerekli olan kalorinin, daha önce bilhassa karaciğerde depoladığı fazla şekerleri yakmasına neden olur. Oruç esnasında, karaciğerde depolanan glikojen ve dokulardaki yağlar ayrıştırılarak, vücudun ihtiyaç duyduğu kalori ve enerjiye dönüştürülür. Dolayısıyla vücut ağırlığı orta derecede bir kayba uğrar. Bilhassa kilolu insanlar ve stabil insülin rahatsızlığı olmayan şeker hastaları için, -manevi yönü mahfuz- oruç tutmanın çok değerli olduğu düşünülmektedir.
3. Kandaki Kolesterol Seviyesini Düşürmesi
Oruç tutma anında, kandaki kolesterol seviyesinin düşmesinin yanı sıra, ana damarlardaki duvarlarda çökme oranının azaldığı da birçok çalışma tarafından ispatlanmıştır. Bu durum, kalp damar sistemi rahatsızlıkları ihtimalinin azalması ve hipertansiyonun önlenmesi demektir. Kandaki yağ oranının azalması, kan dolaşımı dışında, karaciğer tarafından süzülen vücudun atık maddelerinin, ana safra kanalı vasıtası ile atılmasına yardımcı olur. Orucun sıhhati netice vermesi gerçeğine, Ebu Hüreyre (ra) rivayeti ile Efendimiz (sas) şu şekilde işaret buyururlar: (صُوموا تَصِحُّوا) “Oruç tutunuz. Sıhhat bulursunuz.”[4]
4. Böbrekleri Dinlendirmesi
Bazı araştırmalar, günde yaklaşık 10-12 saat içme suyundan uzak durmanın faydalı olduğunu ortaya koymuştur. Çünkü vücuttaki sıvı konsantrasyonu, yeterli sıvı rezervi bulunduğu anlamına gelmektedir. Şayet kişide böbrek veya idrar yolunda taş sebebi ile bir hastalık ya da şikayet yoksa, oruç vasıtası ile her iki böbrek, bu zahmetli atık sürecinden dinlendirilmiş olmaktadır. Oruç esnasındaki sıvı eksikliği, kan basıncında da orta derecede bir düşüşe yol açar ve bu hipertansiyondan şikayetçi olanlar için yüksek seviyede faydalıdır.
Ancak vücudun daha fazla susuz kalmasını önlemek ve sıhhatin muhafazası için, Cenâb-ı Allâh Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri, (وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْاَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ) “…Şafağın aydınlığı gecenin karanlığından ayırt edilinceye (tan yeri ağarıncaya) kadar yiyin, için…” (Bakara, 2/187) buyurarak, sahurların önemine dikkat çekmektedir.
5. Eğitsel Ve Psikolojik Faydalar Üretmesi
Eğitsel açıdan, Ramazan ayında oruç tutmanın, insan ruhunun kaprisleri üzerinde kısıtlayıcı bir güce sahip olduğu, yaşamına bir disiplin getirdiği, bilhassa sigara içen kimseleri geçici de olsa sigaradan uzak tuttuğu, insanı varsa kötü alışkanlıklarından vazgeçirmeye teşvik ettiği görülmektedir. Bu aynı zamanda çok fazla çay ve kahve tüketenler için de geçerlidir.
Orucun psikolojik faydaları da oldukça fazladır. Oruç tutan kişi kendisini rahat hisseder, zihinsel ve psikolojik olarak dinlenir. Orucun bütünlüğünü bozan davranışlardan kaçınır. Topluma yansıyan olumlu ve uygun davranışlarını devam ettirir.
Maneviyat, zamana sahip olmakla başlar. Oruç tutan kişi, gündüzleri yeme-içme ile uğraşmayacağı için zamanını bereketlendirmiş olur. Ayrıca oruç ile, bir iç sessizliği ve huzuru yaşanır. Çünkü İslâm’ın namaz, hac ve zekat gibi diğer rükünleri, dış dünyaya yansırken, oruç ibadeti neredeyse bütünü itibarı ile içseldir, dışa çok yansımaz. Bu da bireysel psikolojinin toparlanmasına yardımcı bir haldir.
Oruç ayında bilhassa Müslüman ülkelerde suç oranlarında gözle görülen düşüş, orucun koruyucu yönünü ortaya koyar ki Efendimiz (sas), (الصِّيَامُ جُنَّةٌ) “Oruç bir kalkandır”[5] buyurarak, yukarıda sıralamaya çalıştığımız gerçeklere veciz bir şekilde işaret eder.
Şimdi, Efendimiz’in (sas) Ramazan-ı şerif ve oruç tutmanın faziletleri ile ilgili çok önemli ve kıymetli beyanlarına geçiyoruz.
❖
Efendimiz’in (sas) Fem-i Mübâreklerinden Ramazan Ayının Faziletleri
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذَا كَانَ أَوَّلُ لَيْلَةٍ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ صُفِّدَتِ الشَّيَاطِينُ وَمَرَدَةُ الْجِنِّ وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ فَلَمْ يُفْتَحْ مِنْهَا بَابٌ. وَفُتِّحَتْ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ فَلَمْ يُغْلَقْ مِنْهَا بَابٌ وَيُنَادِي مُنَادٍ يَا بَاغِيَ الْخَيْرِ أَقْبِلْ وَيَا بَاغِيَ الشَّرِّ أَقْصِرْ وَلِلَّهِ عُتَقَاءُ مِنَ النَّارِ وَذَلِكَ كُلَّ لَيْلَةٍ ”
Ebu Hüreyre’den (ra) rivayetle Efendimiz (sas) şöyle buyurdular:
“Ramazan ayının ilk gecesi girince şeytanlar ve cinlerin azgınları zincire vurulur. Cehennem kapıları kapatılır ve hiçbiri açılmaz. Cennet’in kapıları açılır ve hiçbiri kapanmaz. Her gece bir münadi: “Ey hayır isteyen kişi! Haydi, hayra gel. Ey kötülüğün peşinden koşan kişi! Bundan uzak dur! Zira Allah’ın Cehennemden azat ettiği kimseler vardır” diye seslenir. Ramazan ayı boyunca bu her gece tekrar edilir.”[6]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَتَاكُمْ رَمَضَانُ شَهْرٌ مُبَارَكٌ فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَيْكُمْ صِيَامَهُ تُفْتَحُ فِيهِ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَتُغْلَقُ فِيهِ أَبْوَابُ الْجَحِيمِ وَتُغَلُّ فِيهِ مَرَدَةُ الشَّيَاطِينِ لِلَّهِ فِيهِ لَيْلَةٌ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ مَنْ حُرِمَ خَيْرَهَا فَقَدْ حُرِمَ
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayeti ile, Resülullah (sas) müjdeleyerek şöyle buyurmuşlardır:
“Mübarek Ramazan ayına kavuştunuz. Yüce Allah bu ayda size oruç tutmayı farz kıldı. Bu ayda sema (Cennet) kapıları açılır, Cehennem kapıları ise kapanır ve şeytanların azgınları bağlanır. Bu ayda öyle bir gece vardır ki bin aydan daha hayırlıdır. Bu gecenin hayrından mahrum kalan, (bin ayın hayrından) mahrum kalmış olur.”[7]
❖
(إنَّ للهِ عزَّ وجلَّ في كلِّ ليلةٍ من رمضانَ سِتَّمِائةِ ألْفِ عَتيقٍ من النارِ ، فإذا كان آخِرُ ليلةٍ أعتَقَ اللهُ بِعددِ كُلِّ مَنْ مَضَى)
Hasan-ı Basri’den (ra) rivayetle Resülullah (sas) şöyle buyurmaktadır:
“Yüce Allah Ramazan ayında her gece altı yüz bin kişiyi Cehennemden azat eder. Son gece geldiği zaman ise daha önceki gecelerde ne kadar (insanı) azat ettiyse o kadar kişiyi daha (Cehennemden) azat eder.”[8]
❖
عَنْ جَابِرٍ، قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ إِنَّ لِلَّهِ عِنْدَ كُلِّ فِطْرٍ عُتَقَاءَ وَذَلِكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ
Câbir’den (ra) rivayetle Resülullah (sas) şöyle buyurdular:
“Şüphesiz her iftar vaktinde, Allah tarafından (Cehennem ateşinden) azat edilenler olur. Bu (Ramazanın) her gecesinde olur.”[9]
❖
:عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
أظَلَّكم شَهرُكم هذا، بِمَحْلوفِ رسولِ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ؛ ما مَرَّ بالمُسلمين شَهرٌ قَطُّ خَيرٌ لهم منه، وما مَرَّ بالمُنافقينَ شَهرٌ قَطُّ أشَرُّ لهم منه، بِمَحْلوفِ رسولِ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ؛ إنَّ اللهَ لَيَكتُبُ أجْرَهُ ونَوافِلَهُ، ويَكتُبُ إصْرَهُ وشَقاءَهُ، مِن قَبْلِ أنْ يُدخِلَهُ؛ وذاك لأنَّ المُؤمِنَ يُعِدُّ فيه القُوَّةَ مِنَ النَّفَقةِ للعِبادةِ، ويُعِدُّ فيه المُنافِقُ ابتِغاءَ غَفلاتِ المُؤمنينَ وعَوراتِهم، فهو غُنمٌ للمُؤمِنِ يَغتَنِمُهُ الفاجِرُ.
Ebu Hüreyre’den (ra) rivayetle Efendimiz (sas) şöyle buyurdular:
“Bu ay (Ramazan ayı) sizi gölgelendirdi. Allâh Resulü olarak yeminle diyorum ki, Müslümanlar için bu aydan daha hayırlı bir ay yoktur ve olmayacaktır. Münafıklar için de ondan daha şerlisi yoktur. Allâh Resulü olarak yeminle diyorum ki, Allah bu ayın (mümin için) mükafatını ve sevabını, (münafık için de) ağırlığını ve kutsuzluğunu daha ay girmeden önce yazar. Mümin bu ayda yaptığı ibadetlerle güç kazanır. Münafık ise, müminlerin gafletlerini ve kusurlarını arzular. Bu ay, müminin ganimetlendiği, münafığın da ganimet için arzu duyduğu (ama ulaşamadığı) bir aydır.”[10]
❖
عَنْ سَلْمَانَ قَالَ: خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي آخِرِ يَوْمٍ مِنْ شَعْبَانَ، فَقَالَ
أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ أَظَلَّكُمْ شَهْرٌ عَظِيمٌ، شَهْرٌ مُبَارَكٌ، شَهْرٌ فِيهِ لَيْلَةٌ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، جَعَلَ اللَّهُ صِيَامَهُ فَرِيضَةً، وَقِيَامَ لَيْلِهِ تَطَوُّعًا. مَنْ تَقَرَّبَ فِيهِ بِخَصْلَةٍ مِنَ الْخَيْرِ، كَانَ كَمَنْ أَدَّى فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ، وَمَنْ أَدَّى فِيهِ فَرِيضَةً، كَانَ كَمَنْ أَدَّى سَبْعِينَ فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ. وَهُوَ شَهْرُ الصَّبْرِ، وَالصَّبْرُ ثَوَابُهُ الْجَنَّةُ، وَشَهْرُ الْمُوَاسَاةِ، وَشَهْرٌ يَزْدَادُ فِيهِ رِزْقُ الْمُؤْمِنِ، مَنْ فَطَّرَ فِيهِ صَائِمًا كَانَ مَغْفِرَةً لِذُنُوبِهِ، وَعِتْقَ رَقَبَتِهِ مِنَ النَّارِ، وَكَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَنْتَقِصَ مِنْ أَجْرِهِ شَيْءٌ
قَالُوا: لَيْسَ كُلُّنَا نَجِدُ مَا يُفَطِّرُ الصَّائِمَ
فَقَالَ: يُعْطِي اللَّهُ هَذَا الثَّوَابَ مَنْ فَطَّرَ صَائِمًا عَلَى تَمْرَةٍ، أَوْ شَرْبَةِ مَاءٍ، أَوْ مَذْقَةِ لَبَنٍ. وَهُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ، وَأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ، وَآخِرُهُ عِتْقٌ مِنَ النَّارِ. مَنْ خَفَّفَ عَنْ مَمْلُوكِهِ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ، وَأَعْتَقَهُ مِنَ النَّارِ. وَاسْتَكْثِرُوا فِيهِ مِنْ أَرْبَعِ خِصَالٍ: خَصْلَتَيْنِ تُرْضُونَ بِهِمَا رَبَّكُمْ، وَخَصْلَتَيْنِ لَا غِنًى بِكُمْ عَنْهُمَا. فَأَمَّا الْخَصْلَتَانِ اللَّتَانِ تُرْضُونَ بِهِمَا رَبَّكُمْ: فَشَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، وَتَسْتَغْفِرُونَهُ. وَأَمَّا اللَّتَانِ لَا غِنًى بِكُمْ عَنْهُمَا: فَتَسْأَلُونَ اللَّهَ الْجَنَّةَ، وَتَعُوذُونَ بِهِ مِنَ النَّارِ وَمَنْ أَشْبَعَ فِيهِ صَائِمًا، سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ حَوْضِي شَرْبَةً لَا يَظْمَأُ حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّةَ
Selman-ı Fârisî’den rivayetle Efendimiz’in (sas) Ramazan ayı ile ilgili olarak şu müjdeli beyanını görmekteyiz:
“Resülullah aleyhissalatü vesselam Şaban ayının son günü bize hitap etti ve şöyle buyurdu:
“Ey insanlar! Büyük, mübarek ve içinde bin aydan daha hayırlı olan bir gecenin bulunduğu ayın gölgesi üzerinize düşmüştür. Allah (cc) bu ayın gündüzlerinde oruç tutmanızı farz kılmış, gecesini de nafile ibadetlerinize tahsis etmiştir.
Bu ayda kim hayırlı bir hasleti, Allah’a yaklaşma adına kullanırsa, bu ayın dışındaki bir farzı yerine getirmiş gibi olur. Kim bu ayda bir farzı yerine getirirse, bu ayın dışındaki yetmiş farzı yerine getirmiş gibi olur.
Bu ay sabır ayıdır. Sabrın sevabı ise, Cennettir. Bu ay, hayır ve iyilik ayı, müminin rızkının da arttığı bir aydır.
Kim bu ayda bir oruçluyu iftar ettirirse, bu onun günahlarının affına, Cehennem ateşinden kurtuluşuna vesile olur. İftar ettirdiği oruçlunun sevabında hiçbir azalma olmaksızın o oruçlunun sevabının aynısı onun için de geçerli olur.”
(Sahabeler) dediler ki:
– Çoğumuz oruçluya iftar ettirecek bir şeyler bulamayabilir?
Aleyhissalatü vesselam Efendimiz buyurdu ki:
“Allah, bu sevabı, bir (miktar) süt, bir hurma veya bir su içirme ile oruçluyu iftar ettiren kimse için de verecektir.
Bu ayın başı rahmet, ortası mağfiret, sonu da Cehennemden kurtuluştur.
Kim kölesinin / hizmetçisinin yükünü hafifletirse, Allah da onu Cehennemden azat eder.
Bu ayda dört hasleti çoğaltın: Bunlardan iki tanesiyle Rabbinizi razı edersiniz, iki tanesine de ihtiyacınız vardır.
Rabbinizi razı edeceğiniz iki haslet, Allah’tan başka ilah olmadığına şahitlik etmeniz ve ondan af (istiğfar) dilemenizdir.
Muhtaç olduğunuz iki haslet ise, Allah’tan Cenneti istemeniz ve Cehenneminden de O’na sığınmanızdır.
Kim bu ayda bir oruçluyu doyurursa, Allah ona benim havzımdan öyle bir yudum içirir ki, o kişi Cennete girinceye kadar bir daha susamaz.”[11]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ، وَمَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
Ebu Hüreyre’den (ra) rivayet edildiğine göre, Efendimiz (sas) şöyle buyurmuştur:
“İnanarak ve sevabını Allah’tan umarak Ramazan’da oruç tutan kimsenin geçmiş günahları bağışlanır. İnanarak ve sevabını Allah’tan umarak Kadir Gecesi’ni ihya eden kimsenin de geçmiş günahları bağışlanır.”[12]
❖
عَنِ النَّضْرِ بْنِ شَيْبَانَ، قَالَ لَقِيتُ أَبَا سَلَمَةَ بْنَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ فَقُلْتُ حَدِّثْنِي بِحَدِيثٍ، سَمِعْتَهُ مِنْ، أَبِيكَ يَذْكُرُهُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ . قَالَ نَعَمْ . حَدَّثَنِي أَبِي أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ذَكَرَ شَهْرَ رَمَضَانَ فَقَالَ شَهْرٌ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ صِيَامَهُ وَسَنَنْتُ لَكُمْ قِيَامَهُ فَمَنْ صَامَهُ وَقَامَهُ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمَ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ
Nadr b. Şeyban anlatıyor:
Ben Abdurrahman b. Avf’ın (ra) oğlu Ebu Seleme ile karşılaştım. Ona, “Babanın sana Resülullah’tan (sas) anlatmış olduğu bir hadisi anlatır mısın?” dedim. O da “Peki” diyerek şöyle devam etti:
“Babamın bana anlattığına göre Resülullah (sas), Ramazan ayını anmış ve şöyle buyurmuştur:
“Allah size bu ayın (Ramazan’ın) orucunu farz kıldı. Ben de gece ibadetini (teravihi) sünnet kıldım. Her kim iman ederek ve sevabını (Allah’tan) ümit ederek orucunu tutar ve gecesini ibadetle geçirirse, annesinden doğmuş olduğu günkü gibi günahlarından arınmış olur.”[13]
❖
جاء رجلٌ من قُضاعةَ إلى رسولِ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم فقال إنِّي شهِدتُ أن لا إلهَ إلَّا اللهُ وأنَّك رسولُ اللهِ وصلَّيْتُ الصَّلواتِ الخمسَ وصمتُ رمضانَ وقمتُه وآتيتُ الزَّكاةَ فقال رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم من مات على هذا كان من الصِّدِّيقين والشُّهداءِ
Kûfe’nin meşhur hadis hâfızı ve zâhidi Amr b. Murra el-Cüheni’nin (ra) rivayetine göre Kudaa’lı bir adam Resülullah’a (sas) gelip:
“Ya Resulallah, Allah’tan başka ilah olmadığına ve senin onun Resulü olduğuna şahitlik eder, namazları kılar, bu ayda (Ramazan) oruç tutar ve zekat verirsem durumum ne olur?” deyince, Allah Resulü (sas):
“Her kim bu hal üzere ise, o kimse sıddîklardan ve şehitlerdendir” buyurdular.[14]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَقُولُ الصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ وَرَمَضَانُ إِلَى رَمَضَانَ مُكَفِّرَاتٌ مَا بَيْنَهُنَّ إِذَا اجْتَنَبَ الْكَبَائِرَ
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayetine göre Efendimiz (sas) şöyle buyururlardı:
“Büyük günahlardan kaçınıldığı müddetçe, beş vakit namazdan her biri, kendinden önceki vakitle kendisi arasında işlenen günahları, Cuma namazı, daha önceki Cuma ile kendisi arasında işlenen günahları, Ramazan orucu ise, önceki Ramazan’dan o ana kadar işlenen günahları affettirir.”[15]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : الصَّلَاةُ الْمَكْتُوبَةُ إِلَى الصَّلَاةِ الَّتِي بَعْدَهَا ، كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا، قَالَ : وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ ، وَالشَّهْرُ إِلَى الشَّهْرِ – يَعْنِي رَمَضَانَ إِلَى رَمَضَانَ – كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا، قَالَ : ثُمَّ قَالَ بَعْدَ ذَلِكَ : إِلَّا مِنْ ثَلَاثٍ – قَالَ : فَعَرَفْتُ أَنَّ ذَلِكَ لِأَمْرٍ حَدَثَ – : إِلَّا مِنَ الْإِشْرَاكِ بِاللَّهِ ، وَنَكْثِ الصَّفْقَةِ ، وَتَرْكِ السُّنَّةِ
قال: قلنا: يا رسولَ اللهِ، هذا الشِّركُ باللهِ قد عرَفْناهُ، فما نَكثُ الصَّفقةِ، وتَركُ السُّنَّةِ؟ قال: أمَّا نَكثُ الصَّفقةِ؛ فأنْ تُعطيَ رَجُلًا بَيعَتَكَ، ثم تُقاتِلُهُ بسَيفِكَ، وأمَّا تَركُ السُّنَّةِ؛ فالخُروجُ مِن الجماعةِ
Ebu Hüreyre’den (ra) rivayetle Resülullah (sas) şöyle buyurmaktadırlar:
“Farz namazlardan her biri, kendinden önceki vakitle kendisi arasında işlenen günahları, Cuma namazı, daha önceki Cuma ile kendisi arasında işlenen günahları, Ramazan ayı orucu ise önceki Ramazan ayından o ana kadar işlenen günahları affettirir. Ancak üç şey bunun dışındadır. Bunlar; Allah’a şirk koşmak, sünneti terk etmek ve anlaşmayı bozmaktır.”
(Ebu Hüreyre): Bu (üç) şeyin o zaman vuku bulduğunu anladım ve: “Ey Allah’ın Resulü! Allah’a şirk koşmayı bildim de anlaşmayı bozmak ve sünneti terk etmek nedir?” diye sorduğumda şöyle buyurdular:
“Anlaşmayı bozmak, bir kişiye sağ elinle tokalaşıp biat ettikten sonra (haksız yere) kılıcınla onunla savaşmaktır. Sünneti terk etmek ise, cemaatten ayrılmaktır.”[16]
❖
:عن سيدنا أنس بن مالك رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم
ماذا يستقبِلُكم وتستقبلون ثلاثَ مرَّاتٍ فقال عمرُ بنُ الخطَّابِ يا رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم وحيٌ نزل قال لا قال عدوٌّ حضر قال لا قال فماذا قال إنَّ اللهَ يغفِرُ في أوَّلِ ليلةٍ من شهرِ رمضانَ لكلِّ أهلِ هذه القِبلةِ وأشار بيدِه إليها فجعل رجلٌ بين يديْه يهُزُّ رأسَه ويقولُ بخٍ بخٍ فقال رسولُ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم يا فلانُ ضاق به صدرُك؟ قال لا ولكنْ ذكرتُ المنافقَ فقال إنَّ المنافقين هم الكافرون وليس للكافرين في ذلك شيءٌ
Enes b. Malik’in (ra) rivayetine göre Resülullah (sas) bir defasında şöyle buyurdular:
“Siz neyi karşılamaktasınız ve sizi ne karşılamaktadır?”
Ömer b. el-Hattab (ra): “Ey Allah’ın Resulü! Annem babam sana feda olsun. Vahiy mi indi?” diye sorunca Efendimiz (sas) buyurdular:
“Hayır.”
Ömer b. el-Hattab (ra): “Yoksa bir düşman mı geldi?” diye sorunca, Hz. Peygamber (sas) tekrar buyurdular:
“Hayır.”
Ömer b. el-Hattab (ra): “Öyleyse ne oldu?”
Şöyle buyurdular:
“Allah, Ramazan ayının ilk gecesinde, şu kıble ahalisinin tümünü bağışlar.” Eli ile Kâbe’yi işaret ettiler. Orada bir adam başını sallayarak, “Of, of” demeye başladı. Bunun üzerine Allah Resulü (sas) şöyle buyurdular:
“Sanırım, bu işittiğin sözden dolayı için daraldı.”
Adam: “Hayır, ancak münafıkları hatırladım” cevabını verdi. Allah Resulü (sas) buyurdular:
“Münafık kafirdir, bu aftan ona hiçbir şey yoktur.”[17]
❖
:عن كعب بن عجرة ، قال : قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم
احضُروا المنبرَ . فحضَرْنا ، فلما ارتقى درجةً قال : آمين . فلما ارتقى الدرجةَ الثانيةَ قال : آمينْ . فلما ارتقى الدرجةَ الثالثةَ قال : آمينْ . فلما نزل قلنا : يا رسولَ اللهِ ! لقد سمعْنا منك اليومَ شيئًا ما كنا نسمعُه . قال : إنَّ جبريلَ عَرض لي فقال : بَعُدَ من أدرك رمضانَ فلم يُغْفَرْ له . قلتُ : ( آمين ) ، فلما رَقيتُ الثانيةَ قال : بَعُدَ مَن ذُكِرْتَ عندَه فلم يُصلِّ عليك . فقلتُ : ( آمينْ ) ، فلما رقيتُ الثالثةَ قال : بَعُدَ من أدرك أبوَيه الكبرُ عندَه أو أحدَهما فلم يُدخِلاه الجنَّةَ . قلتُ : ( آمين )
Kâ’b bin Ucre (ra) anlatıyor:
Resülullah (sas) bir gün bize; “Minbere yaklaşın!” buyurdu. Biz de yaklaştık. Birinci basamağa çıktı; “Âmîn!” dedi. İkinci basamağa çıktı, yine; “Âmîn!” dedi. Üçüncü basamağa çıktı, yine aynı şekilde; “Âmîn!” dedi. Minberden indiğinde:
“Yâ Resulallah! Bugün sizden daha önce işitmediğimiz şeyler duyduk (bunun hikmeti nedir?)” diye sorduk. Şöyle buyurdular:
“Cibrîl (as) bana göründü ve ‘Ramazan’a erişip de günahları affedilmeyen kimse rahmetten uzak olsun!’ dedi. Ben de ‘Âmîn!’ dedim. İkinci basamağa çıktığımda, ‘Senin ismin yanında zikredilip de sana salavat getirmeyen kimse rahmetten uzak olsun!’ dedi. Ben de ‘Âmîn!’ dedim. Üçüncü basamağa çıktığımda, ‘Anne-babası veya ikisinden birisi yanında yaşlanıp da Cenneti kazanamayan kimse rahmetten uzak olsun!’ dedi. Ben de ‘Âmîn!’ dedim.”[18]
❖
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: مَنْ صَامَ رَمَضَانَ، وَعَرَفَ حُدُودَهُ ، وَتَحَفَّظَ مِمَّا كَانَ يَنْبَغِي لَهُ أَنْ يَتَحَفَّظَ فِيهِ ، كَفَّرَ مَا قَبْلَهُ
Ebu Said el-Hudri’den (ra) rivayetle Resülullah (sas) şöyle buyurdular:
“Her kim Ramazan-ı şerif orucunu tutar, sınırlarını bilir ve o ayda sakınılması icap eden şeylerden kendisini muhafaza ederse, geçmiş günahları silinir.”[19]
❖
Allah Resulünün (sas) eşi Hz. Aişe (r. anha) naklediyor:
“Ramazan ayı girdiği zaman Resülullah’ın (sas) rengi değişir, çokça namaz kılar ve (Allah’a) dua edip her şeye daha fazla dikkat ederdi.”[20]
❖
أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَجْوَدَ النَّاسِ بِالْخَيْرِ، وَكَانَ أَجْوَدُ مَا يَكُونُ فِي رَمَضَانَ، حِينَ يَلْقَاهُ جِبْرِيلُ، وَكَانَ جِبْرِيلُ ـ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ـ يَلْقَاهُ كُلَّ لَيْلَةٍ فِي رَمَضَانَ حَتَّى يَنْسَلِخَ، يَعْرِضُ عَلَيْهِ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم الْقُرْآنَ، فَإِذَا لَقِيَهُ جِبْرِيلُ ـ عَلَيْهِ السَّلاَمُ ـ كَانَ أَجْوَدَ بِالْخَيْرِ مِنَ الرِّيحِ الْمُرْسَلَةِ.
İbn Abbas’ın (ra) rivayeti ile, Resülullah (sas) hayır hususunda insanların en cömerdi idi. En cömert olduğu zaman da Ramazan ayı idi. Cibril (as), Resülullah (sas) ile her sene Ramazan ayında buluşurdu, Bu buluşma, Ramazan ayı bitinceye kadar devam eder ve Hz. Peygamber (sas), Cibril’e (as) Kur’an’ı arz ederdi. Cibril (as), Resülullah (sas) ile buluştuğunda Hz. Peygamber (sas) hayır hususunda sürekli esen rüzgardan daha cömert olurdu.[21]
❖
عَنْ أَنَسٍ، قَالَ سُئِلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم أَىُّ الصَّوْمِ أَفْضَلُ بَعْدَ رَمَضَانَ فَقَالَ شَعْبَانُ لِتَعْظِيمِ رَمَضَانَ . قِيلَ فَأَىُّ الصَّدَقَةِ أَفْضَلُ قَالَ صَدَقَةٌ فِي رَمَضَانَ .
Enes’in (ra) rivayetine göre Resülullah’a (sas): “Ey Allah’ın Resulü! Hangi sadaka en üstündür?” diye sorulunca, Hz. Peygamber (sas): “Ramazan’ın gelişini önemseyerek Şaban ayında tutulan oruçtur” buyurdular. Sonra, “Hangi sadaka daha değerli ve kıymetlidir?” diye sorulduğunda ise, “Ramazan’da verilen sadakadır” buyurdular.[22]
❖
عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ الْغِفَارِيِّ ، قَالَ : سمعت رسول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ذَاتَ يَوْمٍ وَأَهَلَّ رَمَضَانُ ، فَقَالَ : لَوْ يَعْلَمُ الْعِبَادُ مَا رَمَضَانَ لَتَمَنَّتْ أُمَّتِي أَنْ يَكُونَ السَّنَةُ كُلُّهَا ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنْ خُزَاعَةَ : يَا نَبِيَّ اللَّهِ ، حَدِّثْنَا ، قَالَ
إِنَّ الْجَنَّةَ لَتُزَيَّنُ لِرَمَضَانَ مِنْ رَأْسِ الْحَوْلِ إِلَى الْحَوْلِ ، فَإِذَا كَانَ أَوَّلُ يَوْمٍ مِنْ رَمَضَانَ هَبَّتْ رِيحٌ مِنْ تَحْتِ الْعَرْشِ ، فَصَفَقَتْ وَرَقَ الْجَنَّةِ فَتَنْظُرُ الْحُورُ الْعِينُ إِلَى ذَلِكَ ، فَيَقُلْنَ : يَا رَبِّ اجْعَلْ لَنَا مِنْ عِبَادِكَ فِي هَذَا الشَّهْرِ أَزْوَاجًا تَقَرُّ أَعْيُنُنَا بِهِمْ وَتَقَرُّ أَعْيُنُهُمْ بِنَا . فَمَا مِنْ عَبْدٍ يَصُومُ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ إِلا زُوِّجَ زَوْجَةً مِنَ الْحُورِ الْعِينِ فِي خَيْمَةٍ مِنْ دُرَّةٍ مِمَّا نَعَتَ اللَّهُ تَعَالَى : حُورٌ مَقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ ( سورة الرحمن آية 72 ) عَلَى كُلِّ امْرَأَةٍ مِنْهُنَّ سَبْعُونَ حُلَّةً لَيْسَ مِنْهَا حُلَّةٌ عَلَى لَوْنِ أُخْرَى ، وَتُعْطَى سَبْعِينَ لَوْنًا مِنَ الطِّيبِ لَيْسَ مِنْهُ لَوْنٌ عَلَى رِيحِ الآخَرِ لِكُلِّ امْرَأَةٍ مِنْهُنَّ سَبْعُونَ أَلْفَ وَصِيفَةٍ لِحَاجَتِهَا ، وَسَبْعُونَ أَلْفَ وَصِيفَةٍ مَعَ كُلِّ وَصِيفَةٍ صَحِيفَةٌ مِنْ ذَهَبٍ فِيهَا لَوْنُ طَعَامٍ يَجِدُ لآخِرِ لُقْمَةٍ مِنْهَا لَذَّةً لَمْ يَجِدْهُ لأَوَّلِهِ ، لِكُلِّ امْرَأَةٍ مِنْهُنَّ سَبْعِينَ سَرِيرًا مِنْ يَاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ عَلَى كُلِّ سَرِيرٍ سَبْعُونَ فِرَاشًا بَطَائِنُها مِنْ إِسْتَبْرَقٍ فَوْقَ كُلِّ فِرَاشٍ سَبْعُونَ أَرِيكَةٍ ، وَيُعْطَى زَوْجُهَا مِثْلُ ذَلِكَ عَلَى سَرِيرٍ مِنْ يَاقُوتٍ أَحْمَرَ مُوَشَّحًا بالدُّرِّ ، عَلَيْهِ سِوَارَانِ مِنْ ذَهَبٍ هَذَا لِكُلِّ يَوْمٍ صَامَهُ مِنْ رَمَضَانَ سِوَى مَا عَمِلَ مِنَ الْحَسَنَاتِ
Ebu Mes’ud el-Gifari’nin (ra) anlattığına göre, bir gün Resülullah (sas) Ramazan hilalini görünce:
“Eğer kullar Ramazan ayında neler olduğunu bilseydiler, elbette ümmetim bütün senenin Ramazan olmasını isterlerdi” buyurdular. Huza’a’dan bir adam: “Ey Allah’ın Resulü! Bize bir şeyler anlat” deyince, Hz. Peygamber (sas) devamla şöyle buyurdular:
“Şüphesiz ki Cennet, seneden seneye Ramazan ayı için süslenir. Ramazan’ın ilk günü Arş’ın altından bir rüzgar eser ve Cennet ağaçlarının yapraklarını sallar. Huriler onlara bakar ve: “Ey Rabbim! Bu ayda kullarından, onlarla bizim gözlerimizin, bizimle de onların gözlerinin aydın olacağı eşler lütfet” derler. Ramazan ayından bir gün oruç tutan kimse Allah’ın, “Onlar, otağlarda eşlerine hasredilmiş güzellerdir” (Rahman, 55/72) ayetinde buyurduğu gibi, mutlaka inciden otağı içindeki bir huri ile evlendirilir. Hurilerin her birinin üzerinde yetmiş hulle (Cennet elbisesi) bulunur. Hiçbirinin rengi diğerinin rengi gibi değildir. Ona yetmiş renkli misk verilir ve hiçbirinin kokusu diğerinin kokusu gibi değildir. Her hurinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yetmiş bin hizmetçisi vardır. Yetmiş bin hizmetçinin her birinin elinde, içinde farklı yemekler bulunan altından tabaklar vardır. O tabaktan alınan her lokma, bir öncekinden daha lezzetlidir. Onlardan her biri, üzerinde yetmiş yatak bulunan, incilerle işlemeli kırmızı yakut karyolalar üzerindedir. Yatakların astarları kalın ipektendir. Kocasına da kırmızı yakuttan, incilerle süslenmiş, üstünde iki altın bileziği olan karyola üzerinde bunların aynısı verilir. İşte bunlar, Ramazan ayında tutulan her bir gün oruç içindir. Orucun dışındaki diğer amellerin mükafatları bunlara dahil değildir.”[23]
❖
:وروي عن ابن عباس رضي الله عنهما أنه سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول
إنَّ الجنّةَ لتبخَّرُ وتزيَّنُ من الحَوْلِ إلى الحَوْلِ لدخولِ شهرِ رمضانَ فإذا كانت أولُ ليلةٍ من شهرِ رمضانَ هبَّت ريحٌ من تحت العرشِ يُقالُ لها : المثيرةُ ، فتصفِّقُ ورقُ أشجارِ الجِنان ، وحَلَقُ المصاريعِ ، فيُسمَعُ لذلك طنينٌ لم يسمعِ السامعون أحسنَ منه ، فتبرزُ الحورُ العِينُ حتى يقِفْنَ بين شُرُفِ الجنَّةِ ، فينادين : هل من خاطب إلى اللهِ فيُزوِّجُه ؟
ثم يقلْن الحورُ العِينُ : يا رِضوانَ الجنّةِ ما هذه الليلةُ ؟ فيجيبهنَّ بالتَّلبيةِ ، ثم يقول : هذه أولُ ليلةٍ من شهر رمضانَ فُتِحتْ أبوابُ الجنةِ للصائمين من أُمَّةِ أحمدَ قال : ويقولُ اللهُ عزَّ وجلَّ : يا رِضوانُ افتَحْ أبوابَ الجنانِ ، ويا مالِكُ أَغلِقْ أبوابَ الجحيمِ عن الصائمينَ من أُمَّةِ محمدٍ ويا جبرائيلُ اهبِطْ إلى الأرضِ ، فأَصفِدْ مردَةَ الشياطينِ وغَلِّهم بالأغلالِ ، ثم اقذِفْهم في البحارِ ، حتى لا يُفسِدوا على أمَّةِ محمدٍ حبيبي صيامَهم .
ويقولُ اللهُ عزَّ وجلَّ في كلِّ ليلةٍ من شهرِ رمضانَ لمنادٍ ينادي ثلاثَ مراتٍ : هل من سائلٍ فأُعطيه سُؤْلَه ؟ هل من تائبٍ فأتوب عليه ؟ هل من مُستغفرٍ فأغفرُ له ؟ من يُقرِضِ الملِيءَ غيرَ المعدومِ ؟ والوفيَّ غيرَ الظَّلومِ ؟
وللهِ عزَّ وجلَّ في كلِّ يومٍ من شهرِ رمضانَ عند الإفطارِ ألفُ ألفِ عتيقٍ من النارِ ؛ كلُّهم قد استوجبوا النَّارَ ، فإذا كان آخرُ يومٍ من شهرِ رمضانَ أعتق اللهُ في ذلك اليومِ بقدرِ ما أَعتقَ من أول الشهرِ إلى آخرِه وإذا كانت ليلةُ القدرِ يأمرُ اللهُ عزَّ وجلَّ جبرائيلَ عليه السَّلامُ فيهبط في كَبْكَبةٍ من الملائكةِ ومعهم لواءٌ أخضرُ فيركزوا اللواءَ على ظهرِ الكعبةِ
وله مئةُ جَناحٍ منها جناحان لا ينشرُهما إلا في تلك الليلةِ ، فينشرها في تلك الليلة فيجاوزُ المشرقَ إلى المغرب ، فيحثُ جبرائيلُ عليه السلامُ الملائكةَ في هذه الليلة ، فيُسلِّمون على كل قائمٍ وقاعدٍ ومُصلٍّ وذاكرٍ ويصافِحونهم ويؤمِّنون على دعائِهم حتى يطلعَ الفجرُ ، فإذا طلع الفجرُ ينادي جبرائيلُ عليه السلامُ : معاشرَ الملائكةِ الرحيلَ الرَّحيلَ فيقولون : يا جبرائيلُ فما صنع اللهُ في حوائجِ المؤمنين من أُمَّةِ أحمدَ ؟ فيقول : نظر اللهُ إليهم في هذه الليلةِ ، فعفا عنهم ، إلا أربعةً
فقلنا : يا رسولَ اللهِ مَن هم ؟ قال : رجلٌ مُدمنُ خمرٍ ، وعاقٌّ لوالدَيه ، وقاطعُ رَحِمٍ ، ومَشاحنٌ
قلنا : يا رسولَ اللهِ ما المشاحِنُ ؟
قال : هو الْمُصارِمُ . فإذا كانت ليلةُ الفطرِ ، سُمِّيَت تلك الليلةُ ليلةَ الجائزةِ فإذا كانت غَداةُ الفطرِ ، بعث اللهُ عزَّ وجلَّ الملائكةَ في كلِّ بلدٍ ، فيهبِطون إلى الأرضِ ، فيقومون على أفواه السِّكَكِ ، فينادون بصوتٍ يسمعه مَن خلق اللهُ عزَّ وجلَّ إلا الجنَّ والإنسِ ، فيقولون : يا أُمةَ محمدٍ اخرُجوا إلى ربٍّ كريمٍ يعطي الجزيلَ ويعفو عن العظيمِ
فإذا برَزوا إلى مُصلَّاهم يقولُ اللهُ عزَّ وجلَّ للملائكةِ : ما جزاءُ الأجيرِ إذا عمل عملَه ؟ فتقولُ الملائكةُ : إلهنا وسيِّدَنا جزاؤه أن تُوفِّيَه أجرَه . فيقول : فإني أُشهدُكم يا ملائكتي أن قد جعلت ثوابَهم من صيامِهم شهرَ رمضانَ وقيامِهم رضايَ ومغفرتي
ويقولُ : يا عبادي سَلوني ، فوعزَّتي وجلالى لا تسألوني اليومَ شيئًا في جمعِكم لآخرتكم إلا أعطيتُكم ولا لدنياكم إلا نظرتُ لكم فوعزَّتي لأستُرنَّ عليكم عثَراتِكم ما راقبتُموني ، وعزَّتي وجلالي لا أُخزيكم ولا أَفضحُكم بين أصحابِ الحدودِ انصرِفوا مغفورًا لكم قد أرضيتُموني ورضيتُ عنكم
فتفرحُ الملائكةُ وتستبشرُ بما يُعطي اللهُ عزَّ وجلَّ هذه الأمةَ إذا أَفطروا من شهرِ رمضانَ
Abdullah b. Abbas’ın (ra) rivayeti ile Resülullah (sas) şöyle buyurmuştur:
“Şüphesiz ki Cennet, seneden seneye Ramazan ayının girmesiyle süslenir. Ramazan ayının ilk gecesinde Arş’ın altından kendisine Musire denilen bir rüzgar eser. Bu rüzgar Cennet ağaçlarının yapraklarını, kapı kanatlarının halkalarını hareket ettirir. İşitenlerin daha güzelini asla duymadıkları bir ses işitilir. Cennet hurileri gelir ve Cennet’in yüksek köşklerinin arasında durarak: “Allah’tan (bize) talip olacak kimse yok mu? Onunla bizi evlendirsin” diye seslenirler.
Sonra huriler: “Ey Cennet’in Rıdvan’ı! Bu gece ne gecesidir?” diye sorarlar. O da: “Buyurun” diyerek onlara karşılık verir ve: “Bu gece Ramazan ayının ilk gecesidir. Bu gece Muhammed’in ümmetinden oruç tutanlara Cennet’in kapıları açıldı” der. Yüce Allah: “Ey Rıdvan! Cennetlerin kapılarını aç. Ey Malik! Muhammed’in ümmetinden oruç tutanlara karşı Cehennemin kapılarını kapat. Ey Cibril! Yeryüzüne in ve şeytanların azgınlarını zincirlere vur, onları bukağılarla bağla. Sonra da onları denize at ki Habibim Muhammed’in ümmeti aleyhine oruçlarını bozamasınlar” buyurur.
Yine Yüce Allah, Ramazan ayının her bir gecesinde bir münadiye, üç defa: “Dua edip isteyen yok mu? Ona istediğini vereyim. Tövbe eden yok mu? Onun tövbesini kabul edeyim. Mağfiret dileyen yok mu? Ona mağfiret edeyim. Zengin olana (yoksul olmayana) ve zulmetmeden ödeyene kim borç verir?” diye seslenmesini emreder.
Yüce Allah’ın, Ramazan ayının her günü iftar vaktinde, hepsi de Cehenneme girmeyi hak eden, ancak Cehennemden azat ettiği bir milyon azatlısı vardır. Ramazan ayının son günü oldu mu Yüce Allah o günde ayın başından sonuna kadar azat ettiği kadarını daha azat eder. Kadir gecesi olduğunda Yüce Allah, Cibril’e emir verir, o da beraberlerinde yeşil sancak bulunan meleklerden kalabalık bir toplulukla birlikte iner. Bu bayrağı Kabe’nin damına dikerler.
Cibril’in yüz kanadı vardır. Bu yüz kanadın iki kanadını sadece o gecede açar ve doğudan batıya her yeri kaplar. Cibril bu gece melekleri teşvik eder, onlar da ayakta duran, oturan, namaz kılan, zikreden herkese selam verirler. Onlarla tokalaşırlar, dualarına: “Amin” derler. Böylece tan yeri ağarana kadar bu şekilde devam eder. Tan yeri ağardığı zaman Cibril: “Ey melekler topluluğu! Artık dönüyoruz, artık dönüyoruz” der. Melekler: “Ey Cibril! Allah, Muhammed ümmetinden olan müminlerin ihtiyaçlarını ne yaptı?” diye sorarlar. Cibril: “Bu gece, Allah onlara (rahmet bakışıyla) baktı ve onları affetti. Dört kimse bunların dışındadır” der.”
Biz: “Ey Allah’ın Resulü! Bu dört kişi kimlerdir?” dediğimizde, Resülullah (sas): “Sürekli içki içen, anne babasına karşı asi olan, akrabalık bağını koparan ve müşahin olandır” buyurdular.
Biz: “Ey Allah’ın Resulü! ‘Müşahin’ ne demektir?” dediğimizde, Hz. Peygamber (sas) şu karşılığı verdiler:
“O kişi, kin besleyen kimsedir. Ramazan bayramı gecesi olduğunda bu geceye “Mükafat Gecesi” adı verilir. Bayram sabahı Yüce Allah, melekleri her yerleşim yerine gönderir. Onlar da yeryüzüne inerler. Yol ağızlarında durarak cinler ve insanlar dışında Yüce Allah’ın yarattığı bütün mahlukatın duyacakları bir sesle: “Ey Muhammed ümmeti! Haydi, Kerîm, bağışı pek çok ve pek büyük, günahları affeden bir Rabbin huzuruna çıkınız” diye seslenirler.
Namaz kılacakları yere çıktıklarında Yüce Allah meleklere: “Ücretle tutulan bir işçi, işini yapıp bitirdi mi onun karşılığı nedir?” buyurur. Melekler: “İlahımız! Efendimiz! Ona verilecek karşılık, kendisine ücretini eksiksiz vermendir” derler. Bunun üzerine Yüce Allah: “Ey meleklerim! Sizleri şahit tutuyorum ki onların Ramazan ayındaki oruçlarına ve kıldıkları namazlarına karşılık vereceğim sevap, Benim rızam ve mağfiretim olacaktır” buyurur.
Yine Allah şöyle buyurur: “Ey kullarım! Benden isteyiniz. İzzetim ve Celalime yemin olsun ki bugün siz bu kalabalık halinizle ahiretiniz için her ne isterseniz mutlaka vereceğim. Eğer dünyalık isterseniz (sizin için hayırlı olup olmadığına) bakarım. İzzetim ve Celalime yemin olsun ki siz benim gözetimim altında olduğunuzu bilerek davrandığınız sürece yaptığınız hatalarınızı örteceğim. İzzetim ve Celalime yemin olsun ki sizi perişan etmeyeceğim. Hak sahipleri arasında sizi rezil rüsva etmeyeceğim. Haydi, günahlarınız bağışlanmış olarak geri dönünüz. Siz Beni razı ettiniz, Ben de sizden razı oldum.”
Ramazan ayı sona erip de artık iftar edince (oruç ayından çıkınca), Yüce Allah’ın bu ümmete verdikleri sebebiyle melekler sevinir ve birbirleriyle müjdeleşirler.”[24]
❖
:عَنْ أبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ قالَ: قالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ
إذا كان أوَّل ليلةٍ من رمضان، فتحت أبواب السَّماء، فلا يغلق منها باب؛ حتى يكون آخر ليلةٍ من رمضان، وليس عبد مؤمن يصلي في ليلة فيها، إلَّا كتب الله له ألفًا وخمسمائة حسنة بكل سجدة، وبني له بيتًا في الجنَّة من ياقوتةٍ حمراء، لها ستون ألف بابٍ، لكل منها قصر من ذهبٍ موشحٍ بياقوتةٍ حمراء، فإذا صام أول يوم من رمضان، غفر له ما تقدم من ذنبه، إلى ذلك اليوم من شهر رمضان، واستغفر له كل يومٍ سبعون ألف ملكٍ، من صلاة الغداة، إلى أن توارى بالحجاب، وكان له بكل سجدة يسجدها في شهر رمضان بليل أو نهار، شجرة يسير الراكب في ظلها خمسمائة عامٍ
Ebu Said el-Hudri’nin rivayeti ile Resülullah (sas) şöyle buyuruyor:
“Ramazan’ın ilk gecesi sema kapıları açılır ve Ramazan’ın son gecesine kadar bir daha kapanmaz. Mümin bir kul gece (nafile) namaz kıldığı zaman, Yüce Allah her secdesi için bin beş yüz sevap yazar. Cennette kendisi için altmış bin kapısı olan kırmızı yakuttan bir ev inşa eder. Her kapının kırmızı yakutlarla süslenmiş altından bir köşke çıkışı vardır. Kişi, Ramazan’ın ilk gününü oruçlu geçirdiği zaman, o güne kadar olan geçmiş bütün günahları bağışlanır. Her gün yetmiş bin melek, sabah namazında başlayıp güneş batıncaya kadar onun bağışlanması için dua ederler. Onun, Ramazan’da gece veya gündüz ettiği her secde için, Cennette bineğindeki bir kişinin altında beş yüz yıl gidebileceği bir ağacı olur.”[25]
❖
Ramazan Ayının Saygınlığına Uygun Olmayan Davranışlardan Uzak Durma
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ الصِّيَامُ جُنَّةٌ، فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَجْهَلْ، وَإِنِ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّي صَائِمٌ. مَرَّتَيْنِ.
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayeti ile Efendimiz (sas) şu hususa dikkat çekiyor:
“Oruç bir kalkandır. Oruçlu kimse kötü söz söylemesin ve cahillik yapmasın. Eğer herhangi bir kimse kendisiyle dövüşmeye ya da sövgüye girişirse ona iki defa ‘Ben oruçluyum’ desin.”[26]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ رُبَّ صَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيَامِهِ إِلاَّ الْجُوعُ. وَرُبَّ قَائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيَامِهِ إِلاَّ السَّهَرُ .
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayeti ile Efendimiz (sas) şöyle uyarıyor:
“Nice gece ibadetine kalkan vardır ki, ondan nasibi sadece uykusuzluktur. Nice oruç tutan vardır ki o orucundan nasibi sadece açlık ve susuzluktur.”[27]
❖
قَالَ أَبُو عُبَيْدَةَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ الصَّوْمُ جُنَّةٌ مَا لَمْ يَخْرِقْهَا.
Ebu Ubeyde (ra), Resülullah’ın (sas): “Oruç, kişi onu (günahlarla) delmedikçe bir kalkandır” buyurduğunu işittim demiştir.[28]
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّورِ وَالْعَمَلَ بِهِ فَلَيْسَ لِلَّهِ حَاجَةٌ فِي أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وَشَرَابَهُ.
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayeti ile Efendimiz (sas) bildiriyor:
“Her kim yalan söylemeyi ve yalanla amel etmeyi bırakmazsa, o kimsenin yemesini ve içmesini bırakmasına Allâh’ın hiç ihtiyacı yoktur.”[29]
❖
وَيُذْكَرُ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَفَعَهُ:مَنْ أَفْطَرَ يَوْمًا مِنْ رَمَضَانَ، مِنْ غَيْرِ عُذْرٍ وَلاَ مَرَضٍ لَمْ يَقْضِهِ صِيَامُ الدَّهْرِ، وَإِنْ صَامَهُ. وَبِهِ قَالَ ابْنُ مَسْعُودٍ
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayeti ile -aynısını İbn Mesud da (ra) söylemiştir- Allah Resulü (sas) şöyle buyurdular:
“Her kim Allah’ın vermiş olduğu ruhsat dışında bir gün Ramazan orucunu yerse, artık bütün ömrünü oruçla geçirse o günün orucunu kaza edemez.”[30]
❖
Kadir Gecesi
Cenâb-ı Allah Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri şöyle buyurur:
بِـــــــــــــــــــــــــــــــــسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ فٖى لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا اَدْرٰیكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلٰئِكَةُ وَالرُّوحُ فٖيهَا بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ اَمْرٍ سَلَامٌ هِىَ حَتّٰى مَطْلَعِ الْفَجْرِ
“1. Şüphesiz, Biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik. 2. Kadir gecesinin ne olduğunu bilir misin? 3. Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır. 4. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede, Rablerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. 5. O gece, esenlik doludur, ta fecrin doğuşuna kadar.” (Kadir, 97/1-5)
❖
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ـ رضى الله عنه ـ عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ مَنْ صَامَ رَمَضَانَ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ، وَمَنْ قَامَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ إِيمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ.
Ebu Hüreyre’den (ra) rivayetle Allah Resulü (sas) Kadir gecesi ile ilgili olarak şu müjdeyi vermektedir:
“Her kim, hak olduğuna kalpten inanarak ve sevabını yalnız Allâh’tan umarak Ramazan orucunu tutarsa geçmiş günahları bağışlanır. Ve yine her kim, hak olduğuna kalpten inanarak ve sevabını yalnız Allâh’tan umarak Kadir gecesini ibadetle geçirirse, geçmiş günahları bağışlanır.”[31]
❖
İbn Abbas (ra), (اِنَّا اَنْزَلْنَاهُ فٖى لَيْلَةِ الْقَدْرِ) “Şüphesiz, Biz onu (Kur’an’ı) Kadir gecesinde indirdik” (Kadir, 97/1) ayetini açıklarken şöyle söylemektedir:
“Yüce Allah, Kur’an’ı toplu olarak dünya semasına indirdi. Kuran yıldızların yerindeydi. Sonra Allah, onu parça parça birbiri ardından Resul’üne indirmiştir. Sonra da şu ayet-i kerimeyi okudu:
(وَقَالَ الَّذ۪ينَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْاٰنُ جُمْلَةً وَاحِدَةًۚ كَذٰلِكَ لِنُثَبِّتَ بِه۪ فُؤٰادَكَ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْت۪يلاً) “(İnkar edenler) Dediler ki, ‘Kur’an ona bir defada topluca indirilmeli değil miydi?’ Biz, onu senin kalbine iyice yerleştirmek için böyle yaptık (parça parça indirdik) ve onu tane tane (ayırarak) okuduk.” (Furkan, 25/32)[32]
❖
İbn Abbas (ra), “Birinin çarşıda dolaştığını görürsün, oysa ismi o yıl içinde öleceklerin arasına düşmüştür” dedikten sonra: (حمۤ وَٱلۡكِتَـٰبِ ٱلۡمُبِینِ إِنَّاۤ أَنزَلۡنَـٰهُ فِی لَیۡلَةࣲ مُّبَـٰرَكَةٍۚ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِینَ فِیهَا یُفۡرَقُ كُلُّ أَمۡرٍ حَكِیمٍ) “Hâ Mîm. Apaçık Kitaba ant olsun ki, biz onu mübarek bir gecede (Kadir gecesinde) indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız. Her hikmetli işe o gecede hükmedilir” (Duhan, 44/1-4) ayet-i kerimelerini okudu. Burada bahsedilen gece Kadir gecesidir. Bu gecede diğer yılın Kadir gecesine kadar gerçekleşecek olan (ölüm, hayat, rızık gibi) bütün dünya işleri belirlenip hükme bağlanır. [33]
❖
Tâbiînden kıraat alimi Ebu Abdurrahman es-Sülemî, (فِیهَا یُفۡرَقُ كُلُّ أَمۡرٍ حَكِیمٍ أَمۡرࣰا مِّنۡ عِندِنَاۤۚ) “Katımızdan bir emirle, Her hikmetli işe o gecede hükmedilir” (Duhan, 44/4-5) buyruğunu açıklarken: “Kadir gecesinde diğer yılın aynı gecesine kadar yapılacak tüm işler tayin edilip hükme bağlanır” demiştir. [34]
❖
Mütekaddimîn dönemi Eş‘ari kelâmcısı ve Şâfiî fakihi Ebû Abdullah el-Halîmî (v. 403/1012), el-Minhâc fî Şuʿabi’l-Îmân adlı eserinde, Kadir Gecesi ile ilgili şu yorumu yapmaktadır:
“Kadir gecesinden kasıt, Yüce Allah’ın melekler vasıtasıyla insanların diğer yıl aynı geceye kadar yaşam ve ölümlerine yönelik gerçekleştireceği şeyleri takdir ettiği gece olmasıdır. Bu takdire, Resülullah’a (sas) bu geceden diğer yılın Kadir gecesine kadar Kur’an’dan indireceği vahiyler de dahildir.
Yüce Allah bu geceyi vasıflandırırken, (إِنَّاۤ أَنزَلۡنَـٰهُ فِی لَیۡلَةࣲ مُّبَـٰرَكَةٍۚ) “Hiç şüphesiz Biz onu (Kur’an’ı) mübarek bir gecede indirdik” (Duhan, 44/3) buyurmuş ve bu gecenin Allah dostları için bereketli bir gece olduğunu belirtmiştir. Allâh dostları, bu geceyi eğlenceden, boş konuşmalardan uzak namaz kılarak, Kur’an okuyarak ve Allah’ı zikrederek ihya ettikleri ve değerini bildikleri sürece, onlar için bin geceden daha hayırlı olacaktır.
Daha sonra, (فِیهَا یُفۡرَقُ كُلُّ أَمۡرٍ حَكِیمٍ أَمۡرࣰا مِّنۡ عِندِنَاۤۚ) “Katımızdan bir emirle, her hikmetli işe o gecede hükmedilir” (Duhan, 44/4-5) buyurmuştur. Bundan kasıt, istikamet ve hikmete dayalı olan her bir şeyin hükme bağlanmasıdır. “Hakîm” ifadesi “muhkem” anlamındadır. Bundan kastın, Kur’an’dan o yıl içerisinde nazil olacak bölümlerinin belirlenmesi, bu belirlemenin de belli bir hikmete bağlı olarak yapılması anlamında olduğunu söyleyenler de vardır. Diğer yılın Kadir gecesine kadar Kur’an’dan nazil olacak bölümlerin takdir edilmesinden dolayı bu geceye Kadir gecesi dendiğini, melekler vasıtasıyla yeryüzüne yönelik gerçekleştirilecek diğer şeylerin ise, Şaban ayının ortasındaki gecede belirlendiğini söyleyenler de olmuştur.”[35]
❖
Kadir Gecesini Ramazan Ayının Son On Günündeki Tekli Gecelerde Arama
:عن مالك بن مرثد عن أبيه قال
سألت أبا ذر فقلت : أسألت رسول الله صلى الله عليه وسلم عن ليلة القدر؟ قال : أنا كنت أسأل الناس عنها قلت : يا رسول الله أخبرني عن ليلة القدر أفي رمضان أو في غيره؟ فقال
.بل هي في رمضان
:قلت : يا رسول الله تكون مع الأنبياء ما كانوا فإذا قبض الأنبياء رفعت أم هي إلى يوم القيامة؟ قال
.بل هي إلى يوم القيامة
:فقلت : يا رسول الله في أي رمضان هي؟ قال
.التمسوها في العشر الأول والعشر الأواخر
:قال : ثم حدث رسول الله صلى الله عليه وسلم وحدث فاهتبلت غفلته فقلت :في أي العشرين؟ قال
التمسوها في العشر الأواخر لا تسألني عن شيء بعدها
قال : ثم حدث رسول الله صلى الله عليه وسلم وحدث فاهتبلت غفلته فقلت يا رسول الله أقسمت عليك لتخبرني أو لما أخبرتني في أي العشر هي . قال : فغضب علي غضبا ما غضب علي مثله لا قبله ولا بعده
:فقال
إن الله لو شاء لأطلعكم عليها التمسوها في السبع الأواخر
Malik b. Mersed, babasından şöyle nakletmektedir:
Ebu Zer’e: “Kadir gecesini Resülullah’a (sas) sordun mu?” dediğimde şu karşılığı verdi: Ben bunu insanlara soruyordum. Sonra: “Ey Allah’ın Resulü! Bana Kadir gecesinden bahset. Bu gece Ramazan ayında mı, yoksa başka bir ayda mı?” diye sordum. Allah Resulü (sas) şu karşılığı verdiler:
“Bu gece, Ramazan ayındadır.”
“Ey Allah’ın Resulü! Bu gece sadece peygamberlerin bulunduğu zamanlarda mı vardır? Yani Peygamber vefat ettiği zaman bu gece kalkar mı, yoksa kıyamet gününe dek baki mi kalacaktır?” diye sordum.
“Tam aksine, kıyamet gününe dek baki kalacaktır” buyurdular.
“Ey Allah’ın Resulü! Bu gece, Ramazan ayının hangi günündedir?” diye sordum. Efendimiz (sas) şöyle cevapladılar:
“Bu geceyi, Ramazan ayının ilk on ile son on günü içinde arayınız.”
Sonra başka şeyler anlattı. Boş bir anını yakaladığımda tekrar:
“Bu yirmi günün hangisindedir?” diye sordum.
Allah Resulü: “Bu geceyi Ramazan ayının son on günü içinde arayınız. Ama bu konuda bana başka bir şey sorma!” buyurdular.
Sonra Hz. Peygamber (sas) başka şeylerden bahsetti. Yine boş bir anını yakaladığımda:
“Ey Allah’ın Resulü! Ant içtim bu gecenin son on günün hangisinde olduğunu bana söylemeni istiyorum” dedim. Bu sözüm üzerine Resülullah (sas) öyle bir kızdı ki ne öncesinde ne de sonrasında bana bu kadar kızdığını görmedim. Ardından da şöyle buyurdular:
“Yüce Allah dileseydi bunu size bildirirdi. Siz onu, son yedi gün içinde arayınız.”[36]
❖
عَنْ عَائِشَةَ ـ رضى الله عنها ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ تَحَرَّوْا لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي الْوِتْرِ مِنَ الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ.
Ümmü’l-müminin Hz. Aişe’nin (r. anha) rivayeti ile Allah Resulü (sas) şöyle buyurmuşlardır:
“Kadir gecesini Ramazan ayının son on günündeki tekli (yirmi bir, yirmi üç, yirmi beş, yirmi yedi, yirmi dokuzuncu) gecelerde arayınız.”[37]
❖
عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ ـ رضى الله عنه ـ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَعْتَكِفُ فِي الْعَشْرِ الأَوْسَطِ مِنْ رَمَضَانَ، فَاعْتَكَفَ عَامًا حَتَّى إِذَا كَانَ لَيْلَةَ إِحْدَى وَعِشْرِينَ، وَهِيَ اللَّيْلَةُ الَّتِي يَخْرُجُ مِنْ صَبِيحَتِهَا مِنِ اعْتِكَافِهِ قَالَ مَنْ كَانَ اعْتَكَفَ مَعِي فَلْيَعْتَكِفِ الْعَشْرَ الأَوَاخِرَ، وَقَدْ أُرِيتُ هَذِهِ اللَّيْلَةَ ثُمَّ أُنْسِيتُهَا، وَقَدْ رَأَيْتُنِي أَسْجُدُ فِي مَاءٍ وَطِينٍ مِنْ صَبِيحَتِهَا، فَالْتَمِسُوهَا فِي الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ، وَالْتَمِسُوهَا فِي كُلِّ وِتْرٍ. فَمَطَرَتِ السَّمَاءُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ، وَكَانَ الْمَسْجِدُ عَلَى عَرِيشٍ فَوَكَفَ الْمَسْجِدُ، فَبَصُرَتْ عَيْنَاىَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى جَبْهَتِهِ أَثَرُ الْمَاءِ وَالطِّينِ، مِنْ صُبْحِ إِحْدَى وَعِشْرِينَ.
Ebu Said el-Hudri’nin (ra) rivayetine göre Resülullah (sas), Ramazan ayının ortasındaki on günü itikafta geçirirdi. Yine bir Ramazan ayında yirmi birinci geceye kadar itikafta kaldı. İtikaftan çıktığı yirmi birinci günün sabahında cemaate şöyle buyurdu:
“Benimle birlikte itikafa girmiş olanlar, ayın son on gününü de itikafta geçirsinler. Kadir gecesinin hangi günde olduğunu gördüm, ama bana unutturuldu. Ben kendimi Kadir gecesinin sabahında, su ve çamurun içinde secde ederken gördüm. Sizler de Kadir gecesini, Ramazan ayının son on günü içinde ve tekli günlerin gecelerinde arayınız.”
Bu konuşmanın yapıldığı aynı gecede gökten bardaktan boşanırcasına yağmur yağdı. Mescidin tavanı ağaç dallarıyla kapatılmış olduğu için yağmur suları Mescidin içine de girdi. İşte, yirmi birinci günün sabahında, namaz sonrası Resülullah’ın (sas) yüzüne baktığımda alnı ile burnunun su ve çamura bulanmış olduğunu gördüm.[38]
❖
عَنِ ابْنِ عُمَرَ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ رِجَالاً، مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أُرُوا لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي الْمَنَامِ فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَرَى رُؤْيَاكُمْ قَدْ تَوَاطَأَتْ فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ، فَمَنْ كَانَ مُتَحَرِّيَهَا فَلْيَتَحَرَّهَا فِي السَّبْعِ الأَوَاخِرِ.
Abdullah b. Ömer (ra) anlatıyor:
‘Resülullah’ın (sas) ashabından bazıları rüyalarında Kadir gecesinin Ramazan’ın son yedi günü içinde olduğunu gördüler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sas) şöyle buyurdular:
“Kadir gecesinin Ramazan ayının son yedi günü içinde olduğu konusunda rüyalarınızın tevafuk ettiğini görüyorum. Bu geceyi bekleyenler, onu son yedi gün içinde arasınlar.”[39]
❖
عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ـ رضى الله عنهما ـ أَنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ الْتَمِسُوهَا فِي الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ لَيْلَةَ الْقَدْرِ فِي تَاسِعَةٍ تَبْقَى، فِي سَابِعَةٍ تَبْقَى، فِي خَامِسَةٍ تَبْقَى.
İbn Abbas’ın (ra) rivayetine göre Allah Resulü (sas) şöyle buyurdular:
“Kadir gecesini Ramazan ayının son on günü içerisinde; geriye kalan dokuzuncu (yirmi birinci), yedinci (yirmi üçüncü) ve beşinci (yirmi beşinci) gecelerde arayınız.”[40]
❖
:عَنِ ابْنِ عَبّاسٍ قالَ: كانَ عُمَرُ يَدْعُونِي مَعَ أصْحابِ مُحَمَّدٍ ﷺ ويَقُولُ: لا تَتَكَلَّمْ حَتّى يَتَكَلَّمُوا فَدَعاهم فَسَألَهم فَقالَ
أرَأيْتُمْ قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ ﷺ في لَيْلَةِ القَدْرِ: التَمِسُوها في العَشْرِ الأواخِرِ وِتْرًا أيُّ لَيْلَةٍ تَرَوْنَها؟
فَقالَ بَعْضُهم: لَيْلَةُ إحْدى وعِشْرِينَ وقالَ بَعْضُهم: لَيْلَةُ ثَلاثٍ وقالَ بَعْضُهم: لَيْلَةُ خَمْسٍ وقالَ بَعْضُهم: لَيْلَةُ سَبْعٍ، فَقالُوا: وأنا ساكِتٌ
فَقالَ: ما لَكَ لا تَتَكَلَّمُ؟
فَقُلْتُ: إنَّكَ أمَرْتَنِي ألّا أتَكَلَّمَ حَتّى يَتَكَلَّمُوا
فَقالَ: ما أرْسَلْتُ إلَيْكَ إلّا لِتَتَكَلَّمَ
فَقالَ: إنِّي سَمِعْتُ اللَّهَ يَذْكُرُ السَّبْعَ فَذَكَرَ سَبْعَ سَمَواتٍ ومِنَ الأرْضِ مِثْلَهُنَّ وخَلَقَ الإنْسانَ مِن سَبْعٍ ونَبْتُ الأرْضِ سَبْعٌ
فَقالَ عُمَرُ: هَذا أخْبَرْتَنِي بِما أعْلَمُ أرَأيْتَ ما لا أعْلَمُ قَوْلَكَ نَبْتُ الأرْضِ سَبْعٌ
قُلْتُ: قالَ اللَّهُ عَزَّ وجَلَّ ﴿شَقَقْنا الأرْضَ شَقًّا﴾ ﴿فَأنْبَتْنا فِيها حَبًّا﴾ ﴿وعِنَبًا وقَضْبًا﴾ ﴿وزَيْتُونًا ونَخْلا﴾ ﴿وحَدائِقَ غُلْبًا﴾ ﴿وفاكِهَةً وأبًّا﴾ [عبس: ٢٦ــــ ٣١] قالَ: ﴿وحَدائِقَ غُلْبًا﴾ الحِيطانُ مِنَ النَّخْلِ والشَّجَرِ ﴿وفاكِهَةً وأبًّا﴾ فالأبُّ ما أنْبَتَتِ الأرْضُ مِمّا تَأْكُلُهُ الدَّوابُّ والأنْعامُ ولا تَأْكُلُهُ النّاسُ،
فَقالَ عُمَرُ لِأصْحابِهِ: أعَجَزْتُمْ أنْ تَقُولُوا كَما قالَ هَذا الغُلامُ الَّذِي لَمْ يَجْتَمِعَ شُئُونَ رَأْسِهِ واللَّهِ إنِّي لَأرى القَوْلَ كَما قُلْتَ وقَدْ كُنْتُ أمَرْتُكَ ألا تَتَكَلَّمَ حَتّى يَتَكَلَّمُوا وإنِّي آمُرَكَ أنْ تَتَكَلَّمَ مَعَهم
İbn Abbas (ra) anlatıyor:
‘Hz. Ömer (ra), Allah Resulünün sahabelerinin yer aldığı toplantılara beni de davet ediyor, ‘Onlar konuşmalarını bitirene kadar sen konuşma’ diye de tembihte bulunuyordu. Yine bir gün Hz. Ömer (ra) arkadaşlarını topladı ve onlara:
“Resülullah’ın (sas): “Kadir gecesini, son on günün tekli gecelerinde arayın” buyruğu hakkında ne dersiniz? Sizce bu gece hangi gecedir?” diye sordu.
İçlerinden biri: “Yirmi birinci gecedir” dedi. Başka biri: “Üçüncü (yirmi yedinci) gecedir” dedi. Başka biri: “Beşinci (yirmi beşinci) gecedir” dedi. Başka biri: “Yedinci (yirmi üçüncü) gecedir” dedi. Ben de susmuş, onları dinliyordum.
Hz. Ömer (ra) bana: “Sen neden konuşmuyorsun?” diye sorunca,
Ben: “Ey müminlerin emiri! Konuşmama izin veriyorsan konuşurum” karşılığını verdim.
Hz. Ömer (ra): “Seni konuşmak için buraya davet ettim” deyince de şu cevabı verdim:
“Yüce Allah’ın yedi gök ile yerden bir o kadarını yaratması, insanı yedi aşamada yaratması, yedi tür bitki yaratması gibi yedi rakamını çokça zikrettiğini işittim.”
Hz. Ömer (ra): “Bildiğim şeyleri bana söyledin. Ancak yedi tür bitki konusunu bilmiyordum, o nedir?” diye sorunca, şöyle dedim:
‘Yüce Allah: “Sonra yeryüzünü iyice yardık. Orada taneler, üzümler, yeşillikler, zeytinler, hurmalıklar, sık ağaçlı büyük bahçeler, meyveler ve çayırlar ortaya çıkardık” (Abese, 80/26-31) buyurur. (حَدَائِقَ غُلْبًا) “Sık ağaçlı büyük bahçeler” cümlesinden kasıt, hurma ve diğer ağaçlarla dolu olan bahçelerdir. (اَبًّا) “Çayırlar” kelimesinden kasıt da insanların yemediği, sadece ehli ve yabani hayvanların yediği bitkilerdir.’
Hz. Ömer (ra) bu cevabımı duyunca, oradakilere: “Şu genç gibi cevap veremiyor musunuz?” dedi ve bana dönüp şöyle devam etti:
“Vallahi ben de bu konuda senin gibi düşünüyorum. Sana daha önce bu yaşlı kimseler konuşmadan konuşma diye tembihlemiştim. Ancak şimdi, onlarla beraber konuşabilmene müsaade ediyorum.”[41]
(Hz. Ömer (ra) ve Hz. İbn Abbas (ra) arasında geçen bu diyalogda, İbn Abbas (ra) Hazretlerinin ( السَّبْعَ ) “Yedi” rakamını zikretmesi, Kadir Gecesinin yirmi yedinci mi yoksa yirmi üçüncü gece mi olduğunu söylemek anlamına gelmektedir? Şayet, Efendimiz’in (sas) bir yukarıdaki hadis-i şerifinde geçen ( فِي سَابِعَةٍ تَبْقَى ) “yedinci (yirmi üçüncü)” beyanındaki gramer esas alınırsa, Kadir Gecesinin yirmi üçüncü gecede olduğu anlaşılır.)
❖
İbn Abbas (ra) naklediyor:
‘Adamın biri Hz. Peygamber’e (sas) geldi ve: “Ey Allah’ın Resulü! Yaşlı biriyim ve gece kıyamına kalkmak bana güç geliyor. Kalkmam için bir gece söyle de belki Yüce Allah o geceyi Kadir gecesine denk getirir” dedi. Bunun üzerine Resülullah (sas): “Yedinci (yirmi üçüncü) gecede kalk” buyurdular.’[42]
❖
İbn Abbas’ın (ra) bildirdiğine göre Resülullah (sas), Kadir gecesi konusunda, “Kadir gecesi, pırıl pırıldır. Ne sıcak ne de soğuktur. Bu gecenin sabahında Güneş, hafif bir kırmızı renkte doğar” buyurmuştur.[43]
❖
Hz. Âişe (r. anha) validemiz, Resülullah’a (sas): “Ey Allah’ın Resulü! Kadir gecesine rastlarsam nasıl dua edeyim?” diye sormuş, Resülullah (sas) şöyle buyurmuşlardır:
“Allahümme inneke afüvvün kerîmün tuhibbu’l-afve fa’fu annî (Allah’ım! Sen çokça affedicisin, Kerîmsin (vâdini yerine getiren, çok verici, lütuf ve ihsanı bol, kendisine sığınanı geri çevirmeyensin), affı seversin, beni de affet!)”[44]
❖
Hz. Âişe (r. anhâ) validemiz: “Şayet Kadir gecesinin hangi gece olduğunu bilseydim, böylesi bir gecede Yüce Allah’tan afiyetten başka bir şey istemezdim” demiştir.[45]
❖
Ebu Hüreyre’nin (ra) rivayet ettiğine göre Resülullah (sas): “Ramazan ayı boyunca yatsı namazını cemaatle kılan kişi, Kadir gecesini idrak etmiş olur” buyurmuşlardır.[46]
❖
Sonuç
Mütekaddimîn dönemi Eş‘ari kelâmcısı ve Şâfiî fakihi Ebû Abdullah el-Halîmî, bilhassa Kadir Gecesi ile ilgili rivayetlere bakarak şu şekilde bir sonuca ulaşmaktadır:
“Bu haberlerden, Resülullah’ın (sas), Kadir gecesinin hangi gecede olduğunu biliyor olduğunu, ancak bunu bildirmesine izin verilmediği anlaşılmaktadır. Bu sebeple kendisine unutturulmuştur. Eğer izin verilseydi insanlar da bunu bilir ve diğer tekli geceleri bırakıp sadece o geceyi ihya ederlerdi. Oysa şimdi, tekli gecelerin tümünü ihya etmekte ve ona tevafuku aramaktadırlar. Abdullah (b. Mesud), insanların bu şekilde hareket etmelerini ister ve: “Yıl boyunca gece kıyamına kalkan kişi, bu geceyi idrak eder” derdi.
Ubey b. Ka’b der ki: ‘Vallahi Ebu Abdurrahman (Abdullah b. Mesud) bu gecenin Ramazan ayında olduğunu bilmektedir. Fakat insanların o geceye güvenmelerini önlemek için bunu bildirmemiştir. Bu gecenin hangisi olduğu Allah Resul’üne (sas) unutturulmuştur. Yoksa Resülullah’a (sas) din hakkında sorulacak ve Resülullah (sas) bildiği halde haber vermeme durumunda kalacaktı. Zira Allah Resulü (sas), insanların en cömerdi ve en iyisi olarak yaratılmıştır. Allah (cc), Resülullah’ın (sas) ümmetine olan şefkatini ve bilgisi dahilinde olan bir şey hakkında kendisine sorulduğunda bunu gizli tutmanın kendisine ağır geleceğini bildiği için, bu gecenin hangi gecede olduğunu kendisine unutturmuştur. Böylece bu konu hakkında kendisine sorulduğunda, yanında olan bir bilgiyi gizlememiş olmaktadır.”[47]
Bu vesile ile bütün inananların Ramazan-ı Şerîflerini, Kadir Gecelerini ve Ramazan Bayramlarını tebrik ederim. Allah (cc), Ramazan orucunu hakkıyla tutmamızı, fazileti ve rahmetiyle Kadir Gecesinin bereketine ulaşmamızı lütfetsin, bizleri meleklerin bağışlanma diledikleri ve selam verdikleri kişilerden kılsın. Amin.
Efendiler Efendisine Salât ve Selam
Allâh’ın hücceti, kendisine itaat edenin Allâh’a da itaat etmiş olduğu, Mekkeli nebi, güzel yüzlü, kevser havuzunun ve Cennet çeşmelerinin sâhibi, abdest azaları nurdan parlayanları Cennet nimetlerine ve Kerîm Allâh’a götüren, Rahmân ve Rahîm Allâh’ı tesbîh eden, Ramazan ayında oruç tutan, ahiret günü ümmetlerin altında toplanacağı hamd sancağının, kerem ve cömertliğin sâhibi, ahde vefa gösteren, Efendimiz Cebrail’in (as) arkadaşı, âlemlerin Rabbi Allâh’ın (cc) Resulü, günahkârların şefaatçisi, güneşin sıcaklığında bulutun kendisini gölgelediği, cehalet karanlıklarını aydınlatan nurlu Zât, efendimiz Muhammed’e (sas) ve mahlûkatın en pâk neslinden çıkarılmış âline, ebediyeti kıyamet ve Cennetinde sonsuzluğuna kadar hiç bozulmayacak devamlı bir salât ve selam ile Allâh Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri salât ve selam eylesin. Amin
وَاٰخِرُ دَعْوٰيهُمْ اَنِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
“Onların duaları, ‘Ezelden ebede her türlü hamd ve övgü, şükür ve minnet, Âlemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur’ sözleri ile sona erer.”
(Yunus, 10/10)
[1] Süleyman b. Ahmed et-Taberânî, el-Mu’cemü’l-Evsat, 4/189 (3939), Dâru’l-Harameyn, Kahire-1995. Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/259 (2346).
[2] Buharî, Savm 9 (1904); Müslim, Sıyam, 30 (163).
[3] Ahmed b. Hanbel, 4/132 (17318); Tirmizî, Zühd, 47 (2380); İbn Mace, Et’ime, 50 (3349).
[4] Taberânî, el-Mu’cemü’l-Evsat, 8/174 (8312).
[5] Buhari, Savm, 2 (1894).
[6] Tirmizi, Savm, 1 (682); Nesai, Sıyam, 5 (2107); Buhari, Savm, 5 (1899).
[7] Nesai, Sıyam, 5 (2106); Müslim, Sıyam, 1 (1079); İbn Mâce, Sıyam, 2 (1644).
[8] Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakî, el-Câmiu li Şüabi’l-Îmân, 5/220-221 (3332), Mektebetü’r-Rüşd, Riyad-2003.
[9] İbn Mace, Sıyâm, 2 (1643); Ahmed b. Hanbel, Müsned, 5/256 (22555), Ahmed et-Taberânî, el-Mu’cemü’l-Kebîr, 8/340 (8088, 8089), Mektebetü İbn Teymiyye, Kahire, trsz.
[10] Ahmed b. Hanbel, Müsned, 2/524 (10793).
[11] İshak b. Huzeyme, Sahihu ibni Huzeyme, 3/192 (1887), Mektebetü’l-İslâmî, Beyrut-1980; Hüsâmüddîn el-Hindi, Kenzü’l–Ummal fî Süneni’l-Akvâl ve’l-Ef’âl, 8/477 (33714); Beyhaki, Şüabü’l-İman, 5/224 (3336).
[12] Buhârî, Fazlü Leyleti’l-Kadr, 1 (2014); Ebu Davud, Salat, 318 (1372); Tirmizi, Savm, 1 (683); İbn Mace, İkametü’s-Salavât, 173 (1326).
[13] İbn Mace, İkametü’s-Salavât, 173 (1328); Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/191 (1660); Ebu Davud et-Tayâlisî, Müsned, 1/181-182 (221), Dâru Hicr, 1999; Nesâî, Sıyâm, 40 (2210).
[14] İbn Huzeyme, Sahih, 3/340 (2212).
[15] Müslim, Taharet, 5 (233).
[16] Ahmed b. Hanbel, Müsned, 2/229, (7129); El-Hakim en-Neysâbûrî, el-Müstedrek Ale’s-Sahîhayn, 1/119-120 (412), Dâru’l-Kütübi’l-İlmî, Beyrut-2002.
[17] İbn Huzeyme, Sahih, 3/189-190 (1885).
[18] Buharî, Kitâbu’t-Târîhu’l–Kebîr, 7/220 (954); Hâkim, el-Müstedrek, 4/154-155 (7256).
[19] Ahmed b. Hanbel, Müsned, 3/55 (11544); Ebu Ya’la el-Mevsılî, Müsned, 2/18-19 (1058).
[20] Beyhakî, Şüabü’l-Îmân, 5/234 (3353).
[21] Buhârî, Savm, 7 (1902).
[22] Tirmizî, Zekât, 28 (663); Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 4/503 (8517), Dâru’l-Kütübi’l-İlmî, Beyrut-2003.
[23] İbn Huzeyme, Sahih, 3/190-191 (1886); Taberânî, el-Mu’cemü’l-Kebîr, 22/388-389 (967).
[24] Beyhakî, Şüabü’l-Îmân, 5/276-278 (3421).
[25] Beyhakî, Şüabü’l-Îmân, 5/241-242 (3362).
[26] Buhari, Savm, 2 (1894).
[27] İbn Mace, Sıyâm, 21 (1690).
[28] Nesai, Sıyâm, 43 (2233).
[29] Buhari, Savm, 8 (1903).
[30] Buhari, Savm, 29 (İmam Buhari bu hadîs-i şerîfi, 1935 numaralı hadis-i şerîften önce, senedinin müellif tarafındaki kısmından bir veya daha çok ravisini zikretmeden, Ebu Hüreyre’den (ra) ta’lîk suretinde ve temrîz sîgasıyla rivayet ediyor.); Ebu Davud, Sıyâm, 38 (2396); Tirmizî, Savm, 28 (723); İbn Huzeyme, Sahih, 3/238 (1987).
[31] Buhârî, Fazlu Leyleti’l-Kadr, 1 (2014).
[32] Hakim, el-Müstedrek, 2/222 (2878); Beyhakî, Es-Sünenü’l-Kübrâ, 4/504 (8521).
[33] Hakim, el-Müstedrek, 2/449 (3678).
[34] Beyhakî, Şüabü’l-Îmân, 5/255 (3390).
[35] Ebu Abdullah El-Halîmî, el-Minhâc fî Şüabi’l-Îmân, 2/382-383, Dâru’l-Fikr-1979.
[36] Hakim, el-Müstedrek, 1/437 (1596); İbn Huzeyme, Sahih, 3/321 (2170); İbnü Ebi Şeybe, el-Musannef, 2/511 (8747).
[37] Buhârî, Fazlu Leyleti’l-Kadr, 3 (2017).
[38] Buhari, İ’tikâf, 1 (2027).
[39] Buhârî, Fazlu Leyleti’l-Kadr, 2 (2015).
[40] Buhârî, Fazlu Leyleti’l-Kadr, 3 (2021).
[41] İbn Huzeyme, Sahih, 3/322-323 (2172); Hakim, el-Müstedrek, 1/438 (1597), Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 4/515 (8559).
[42] Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/240 (2149); Beyhakî, es-Sünenü’l-Kübrâ, 4/312-313 (8557).
[43] İbn Huzeyme, Sahih 3/331-332 (2192).
[44] Ebu Bekr Ahmed b. İshak ed-Dîneverî (İbnü’s-Sünnî), Kitâbu Ameli’l-Yevm ve’l-Leyle, s. 359 (765), Mektebetü Dâri’l-Beyân, Dımaşk-1987; Tirmizî, Deavât, 85 (3513); İbn Mace, Dua, 5 (3850).
[45] İbn Ebi Şeybe, el-Musannef, 10/206 (29677).
[46] İbn Huzeyme, Sahih, 3/333 (2195).
[47] El-Halîmî, el-Minhâc, 2/383-384.
© Her hakkı mahfuzdur. İşbu web sitesi ve içeriğine ilişkin tüm fikrî haklar ile her türlü telif hakları www.dinveilim.com sitesine ait olup, 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. www.dinveilim.com internet sayfalarındaki yazıların, bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır. Ancak www.dinveilim.com sitesinde yer aldığının belirtilmesi ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir.
SELAM 